ارزیابی شاخص‌های تاب‌آوری در مقابله با آتش‌سوزی ناشی از زلزله در شهر تهران با استفاده از تکنیک تحلیل شبکه

زمینه و هدف: تجارب به‌دست آمده از رخداد زلزله در کشورهای مختلف جهان نشان می دهد که وقوع این پدیده می تواند با آتش سوزی همراه باشد و در این شرایط، معضلات مدیریت بحران افزایش خواهد یافت. لذا، این پژوهش با هدف ارزیابی شاخص های تاب‌آوری در مقابله با آتش‌سوزی ناشی از زلزله در شهر تهران با استفاده از تکنیک تحلیل شبکه انجام شد.مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی، برای سنجش ارتباط بین متغیرهای تحقیق، پرسش‌نامه محقق‌ساخته شامل سه معیار اصلی و 21 زیرمعیار بین 10 نفر از کارشناسان مدیریت شهری، و آتش‌نشان‌های با سابقه شهر تهران توزیع شد. برای شناسایی معیار های پژوهش، اولویت‌بندی زیرمعیار ها و ارزیابی نحوه تاثیرگذاری و تاثیرپذیری معیار ها به‌ترتیب از تکنیک دلفی، روش anp و تکنیک dematel استفاده شد. همچنین، برای اولویت‌بندی و وزن‌دهی نهایی معیارها از نرم‌افزار سوپردسیژن استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که شاخص مدیریت و منابع با وزن نهائی 0/475 مهم‌ترین و موثرترین معیار بوده که از بیش‌ترین تعامل با سایر معیارها برخوردار بوده است. از طرفی، معیار عملکرد زیرساخت‌های شهری به‌عنوان تاثیرپذیرترین معیار شناخته شد. همچنین، زیرشاخص طراحی ساختمان‌های ضد زلزله و ضد حریق با وزن نهائی 0/095 اولویت اول را به‌خود اختصاص داد.نتیجه گیری: به‌طور کلی، می‌توان اذعان داشت که به‌منظور اعمال مدیریت مناسب و تخصیص منابع مورد نیاز، با تشکیل ستاد مدیریت بحران می‌توان نسبت به پیش بینی شرایط ایجاد شده پس از زلزله اقدام و بهترین راهکار برای هر سناریوی محتمل را پیشنهاد داد. همچنین، توصیه می شود همه این راهبردها با انجام مانورهایی تمرین شوند و تجهیزات و منابع لازم در نقاط مختلف شهر تدارک دیده شوند. ضمن آن‌که باید در روند ساخت‌و‌سازها در مناطق مختلف به نقشه گسل های تهران توجه و در این خصوص از فناوری های نوین مقاوم سازی در برابر زلزله استفاده شود.

evaluation of resilience criteria to deal with post-earthquake fire in city of tehran using network analysis process

background: the experiences gained from the occurrence of earthquakes in different countries of the world show that this phenomenon can be accompanied by fire, and in this situation, the resulting crisis management problems will increase. therefore, this study was conducted to evaluation of resilience criteria to deal with post-earthquake fire in city of tehran using analytic network process.methods: in this descriptive study, three criteria including ’management and resource’, ’design and financial support’ and the ’function of urban infrastructure’ and 21 sub-criteria were identified from the similar studies and their screened using the delphi technique. then the criteria and sub-criteria of each criterion were subjected to pairwise comparisons and weighting. the internal relationships between the criteria were determined using dematel technique; also, the final prioritization and weighting of the results were done using anp and dematel via the super decisions software. in so doing, 10 experts of tehran fire protection organization were selected in a non-probabilistic way to respond. results: based on the results obtained, ’management and resource’ criterion with a final weight of 0.475 had the first priority among the other criteria and also had the most effectiveness and highest level of influence and interaction. meanwhile, ’design of earthquake-resistant and fireproof buildings’ sub-criterion with a final weight of 0.095 had the first priority among the others.conclusion: in conclusion, it can be argued that the formation of the disaster management headquarters will be necessary to proper management and allocating required resources for predicting new situation after earthquake and to propose the best solution for each possible scenario. also we can say that all of these strategies should be practiced by maneuvers and necessary equipment and resources should be provided in different parts of the city. but there is a point here that we should be careful in counstructing new buildings in different areas with regarding to the latest map of tehran faults. and in this field, using noval technologies to strengthen buildings against earthquakes would be necessary.