ارزیابی آلودگی فلزات سنگین با استفاده از نشانگرهای زیستی درختان کهور (prosopis juliflora) و نخل(phoenix dactylifera) در اطراف کارخانه فولاد شادگان اهواز

زمینه و هدف: درختان یکی از شاخص های زیستی مناسب در مناطق صنعتی و کارخانه ها هستند که با استفاده از پایش آن ها می توان وضعیت آلودگی فلزات سنگین منابع خاک را تعیین کرد. این تحقیق با هدف پایش زیستی فلزات سنگین سرب، کادمیوم، نیکل و آهن با استفاده از نشانگرهای زیستی گیاهی کهور (prosopis juliflora) و نخل (phoenix dactylifera) در کارخانه فولاد شادگان انجام شد.مواد و روش ها: با توجه به موقعیت جغرافیایی کارخانه تعداد 4 ایستگاه انتخاب شد که 24 نمونه خاک و 72 نمونه برگ به صورت تصادفی با 3 تکرار، از 4 جهت مختلف جغرافیایی جمع آوری شد. به منظور بررسی انباشت زیستی فلزات در برگ درختان از ضریب تجمع زیستی استفاده گردید.یافته ها: نتایج تحلیل واریانس (anova) نشان می دهد تفاوت معنی داری بین گروه های خاک، درخت نخل و کهور برای غلظت فلزات سرب، کادمیوم، نیکل و آهن وجود داشت (p<0.05). بیشترین غلظت فلز کادمیوم در ایستگاه 1 به ترتیب در نخل شسته نشده، نخل شسته شده، کهور شسته نشده و کهور شسته شده بود. در ایستگاه 2 و 4 غلظت فلزات کادمیوم، آهن و نیکل در نخل شسته نشده بیش از شسته شده می باشد و تنها فلز سرب در نخل شسته شده دارای غلظتی بیش از نخل شسته نشده می باشد. در ایستگاه 3 در گیاه کهور نیز غلظت فلزات کادمیوم، آهن و نیکل در نمونه های شسته نشده بیشتر از برگ شسته شده بود، فقط غلظت فلز سرب در گیاه شسته شده بیش از کهور شسته نشده به دست آمد. نتیجه گیری: غلظت فلزات سنگین در نمونه های خاک نسبت به برگ درختان نخل و کهور بالاتر به دست آمد، بنابراین با توجه به اینکه جذب از طریق خاک کم بوده احتمال ورود آلاینده ها از طریق نزولات خشک اتمسفری وجود دارد. به نظر می رسد کشت گیاه نخل و کهور در صنعت فولاد پتانسیل‌هایی دارد که می‌تواند به بهبود کیفیت خاک و پالایش آن کمک کند.

evaluation of heavy metal pollution using biological markers of prosopis juliflora and palm phoenix dactylifera trees around ahvaz shadgan steel factory

background: trees are one of the appropriate biological indicators in industrial areas and factories, and by monitoring them; it is possible to determine the state of heavy metal contamination of soil resources. this research was carried out with the aim of biological monitoring of heavy metals lead, cadmium, nickel and iron using plant biomarkers of prosopis juliflora and phoenix dactylifera in shadgan steel factory.methods: according to the geographical location of the factory, 4 stations were selected, where 24 soil samples and 72 leaf samples were collected randomly with 3 repetitions, from 4 different geographical directions. in order to investigate the bioaccumulation of metals in tree leaves, the bioaccumulation coefficient was used.results: the results of analysis of variance (anova) show that there was a significant difference between soil, palm tree and mesquite groups for the concentration of lead, cadmium, nickel and iron metals (p<0.05). the highest concentration of cadmium metal in station 1 was in unwashed palm, washed palm, unwashed prosopis juliflora and washed prosopis juliflora, respectively. in stations 2 and 4, the concentration of cadmium, iron and nickel metals in unwashed phoenix dactylifera is more than that of washed phoenix dactylifera, and only lead metal in washed phoenix dactylifera has a concentration higher than that of unwashed phoenix dactylifera. in station 3, the concentration of cadmium, iron and nickel metals in unwashed leaves was higher than in washed leaves, only the concentration of lead metal in the washed plant was higher than unwashed prosopis juliflora.conclusion: there was no significant difference for lead metal between washed and unwashed leaves (p>0.05) and this could be due to the accumulation in the lower parts of the plant, hence phoenix dactylifera tree leaves and prosopis juliflora is not a suitable biomarker for this metal. considering that absorption through the soil is low, there is a possibility of pollutants entering through dry atmospheric precipitation. the accumulation potential of lead, cadmium, nickel and iron heavy metals was higher in phoenix dactylifera tree than in prosopis juliflora.