ارزیابی سلامت اکوسیستم آبی زاینده رود

زمینه و هدف: آلاینده های فلزات سنگین در رودخانه‌ها یکی از نگرانی های جدی محیط زیستی در اکوسیستم های آبی است و رسوبات به عنوان یک شناساگر محیطی، توانایی قابل قبولی در بیان میزان آلودگی محیط به فلزات سنگین دارند. بنابراین با هدف ارزیابی سلامت اکوسیستم آبی به بررسی آلودگی، با استفاده از شاخص‌های رسوب پرداختیم.مواد و روش‌ها: در این پژوهش از رسوبات رودخانه‌ی زاینده رود در 17 ایستگاه نمونه‌برداری شد و فلزات سرب، روی، آهن، کادمیوم، کبالت، نیکل، مس و کروم به روش هضم اسیدی و اندازه‌گیری با دستگاه جذب اتمی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین شاخص‌های زمین انباشتگی، شاخص آلودگی نمرو و پتانسیل خطر اکولوژیکی محاسبه گردید.یافته‌ها: میانگین غلظت فلزات در رسوبات به ترتیب آهن1762.92 ، نیکل201.52، روی 44.07، کبالت 23.36، مس 28.67،  سرب11.51، کروم 10.109 و کادمیوم0.87 برحسب mg/kg بدست آمد. براساس شاخصigeo، میانگین غلظت عناصر کروم، آهن، مس، روی و سرب در تمام ایستگاه‌ها از میانگین پوسته زمین پایین تر و غلظت نیکل و کادمیوم در تمام ایستگاه ها بالاتر از مقدار پس‌زمینه، شناسایی شدند. در همه ایستگاه ها نیز شاخص پتانسیل خطر اکولوژیکی کادمیوم نسبت به سایر عناصر، بیشتر است. نتیجه‌گیری: با توجه به وضعیت رسوبات رودخانه به لحاظ آلودگی به کادمیوم و خطر اکولوژیکی بسیار بالای آن و همچنین میزان نیکل، لازم است پایش رودخانه و موجودات زنده آن به منظور ارزیابی خطر سلامتی و اکولوژیکی آن، به صورت جامع و با رویکرد بررسی روند تغییرات مکانی و زمانی آلودگی فلزات سنگین در آب و رسوبات رودخانه مورد توجه قرار گیرد.

water ecosystem health assessment of zayandeh rood river

background:  heavy metal pollutants in rivers are one of the serious environmental concerns in aquatic ecosystems. sediments, as an environmental indicator, have an acceptable ability to express the degree of environmental pollution with heavy metals. therefore, with the aim of evaluating the health of the water ecosystem of zayandeh rood, we investigated pollution using sediment indicators.methods: in this study, the sediments of zayandeh rood river were sampled at 17 stations. metals lead, zinc, iron, cadmium, cobalt, nickel, copper and chromium were measured by acid digestion method with atomic absorption device. also, land accumulation indices, nemerow pollution index and ecological risk potential were calculated.results: the average concentration of metals in sediments is 1762.92 iron, 201.52 nickel, 44.07 zinc, 23.36 cobalt, 28.67 copper, 11.51 lead, 10.09 chromium, and 0.87 cadmium mg/kg. according to the igeo index, the average concentration of chromium, iron, copper, zinc and lead elements in all stations was lower than the average of the earth’s crust, and the concentration of nickel and cadmium in all stations was higher than the background value. in all stations, the ecological risk potential index of cadmium was higher than other elements.conclusion: considering the condition of river sediments in terms of cadmium and nickel pollution and their very high ecological risk, it is necessary to comprehensively monitor the river and its living organisms. also, in order to evaluate its health and ecological risk with the approach of examining the trend of spatial and temporal changes, heavy metal pollution in water and river sediments should be taken into consideration.