تحلیل زمانی و مکانی تغییرات کیفی آب زیرزمینی دشت فرادنبه و ارزیابی قابلیت استفاده از آن در مصارف کشاورزی طی سال‌های 1398-1370

زمینه و هدف: امروزه با توجه به محدود بودن منابع آب زیرزمینی و افزایش روزافزون جمعیت و رشد کشاورزی و صنایع، بهره برداری بهینه از آبهای زیرزمینی نیازمند توجه بیشتری است. در این پژوهش به بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت فرادنبه واقع در استان چهارمحال و بختیاری و قابلیت آن برای استفاده در مصارف کشاورزی پرداخته شده است. مواد و روش ها: بدین منظور، از سری زمانی متغیرهای کیفی برداشت شده از 7 ایستگاه نمونه برداری (شامل 6 چاه و یک چشمه) در سطح دشت فرادنبه در طی دوره آماری 29 ساله (1398-1370) استفاده شد. روند تغییرات متغیرهای کیفی آب زیرزمینی این دشت با استفاده از آزمون ناپارامتری مان-کندال اصلاح شده (پس از حذف کامل اثر خودهمبستگی) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای هر سری زمانی، شیب خط روند با استفاده از تخمین گر شیب sen محاسبه شد. به منظور ترسیم نقشه های پهنه بندی متغیرهای کیفی از روش kriging در محیط نرم افزار arc gis استفاده شد. در نهایت، قابلیت استفاده آب زیرزمینی دشت فرادنبه برای مصارف کشاورزی با استفاده از دیاگرام ussl مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: مقایسه نقشه های پهنه بندی متغیرهای کیفی نشان داد که کیفیت آب زیرزمینی این دشت طی سال های اخیر به خصوص در بخش های مرکزی دشت کاهش یافته است. همچنین نتایج حاصل از دیاگرام ussl حاکی از کاهش کیفیت آب زیرزمینی برای مصارف کشاورزی می باشد.نتیجه گیری: با توجه به گسترش اراضی کشاورزی در این دشت، استفاده بی رویه از منابع آب زیرزمینی، کودها و سموم شیمیایی می تواند منابع آبی موجود در منطقه را از نظر کمی و کیفی در معرض تهدیدی جدی قرار دهد. همچنین استفاده از پساب های صنعتی و شهری برای آبیاری به دلیل ایجاد تغییرات نامطلوب بر خاک و احتمال نشت این آلاینده ها به آب زیرزمینی، بخصوص در مناطق مرکزی دشت، می تواند در درازمدت اثرات نامطلوبی را بر چرخه حیات این منطقه داشته باشد.

temporal and spatial analysis of the groundwater quality variations in faradonbeh plain and evaluation of its usability for agricultural uses during 1991-2019

background: nowadays, due to the limited groundwater resources and increasing population, and growth of agriculture and industries, optimum operation of groundwater needs more attention. in this research, temporal and spatial changes in the quality of groundwater resources in faradonbeh plain located in chaharmahal and bakhtiari province have been investigated.methods: for this purpose, the time series of qualitative variables collected from 7 sampling stations (including 6 wells and one spring) in the faradonbeh plain during a 29-year period (1991-2019) was used. the trend of changes in groundwater quality variables of this plain was investigated using the modified mann-kendall test (after completely removing the autocorrelation effect). also, for each time series, the trend line slope was calculated using the sen slope estimator. in order to draw the delineation maps of qualitative variables, kriging method was used in the arc gis software. finally, the usability of groundwater for agricultural use in faradonbeh plain was investigated using ussl diagram.results: comparison of delineation maps of qualitative variables showed that the groundwater quality of this plain has decreased in recent years, especially in the central parts of the plain. also, the results of he ussl diagram indicate a decrease in the quality of groundwater for agricultural uses.conclusion: due to the expansion of agriculture lands in this plain, the overexploitation of groundwater resources and indiscriminate of fertilizers and chemical pesticides can pose a serious threat to the water resources in the region in terms of quantity and quality. also, the use of industrial and municipal effluents for irrigation in the long-term can have adverse effects on the life cycle of this region due to undesirable changes in soil and the possibility of leakage of these pollutants into groundwater, especially in the central part of this plain.