مکان‌یابی محل دفن پسماند جامد شهری با استفاده از روش‌های سوارا (swara)، کوپراس (copras) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)، مورد مطالعه: شهر کرمانشاه

زمینه و هدف: انتخاب محل دفن پسماند جامد شهری به‌خاطر اهمیتی که در کنترل آلودگی‌های محیط‌زیستی و معضلات آن دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آن‌جا که، مکان‌یابی فرآیندی زمان‌بر و چندجانبه با دخالت پارامترهای مختلف اقتصادی اجتماعی و به‌ویژه محیط‌زیستی است، نیازمند استفاده از نظر خبرگان، منابع اطلاعاتی زیاد و روش‌های چند معیاره است. بنابراین، این پژوهش با هدف پیشنهاد مناسب‌ترین محل دفن پسماندهای جامد شهری کرمانشاه در سال 1398 انجام شد.مواد و روش‌ها: در این پژوهش توصیفی، با استفاده از روش وزن‌دهی سوارا (swara)، سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و روش کوپراس (copras) به‌عنوان یک روش‌ تصمیم‌گیری چندمعیاره (mcdm) و همچنین، نظرسنجی از هفت نفر از متخصصان محیط‌زیست برای ارزیابی و امتیازدهی معیارهای محیط‌زیستی و اقتصادیاجتماعی منتخب شامل ارتفاع از سطح دریا، جهت جغرافیایی، شیب، فاصله از مناطق حفاظت ‌شده، فاصله از زمین‌های کشاورزی، کاربری اراضی، شیب، فاصله از جاده، فاصله از فرودگاه، فاصله از خطوط ریلی و راه‌آهن، فاصله از خطوط انتقال نیرو، منابع آب سطحی و زیرزمینی، فاصله از مراکز جمعیتی، فاصله از گسل، نوع پوشش گیاهی و نوع خاک نسبت به شناسایی مناسب‌ترین محل دفن پسماندهای جامد شهری کرمانشاه اقدام شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از روش سوارا نشان داد که منابع آب، نوع خاک و فاصله از زمین‌های کشاورزی به‌ترتیب با وزن نهایی برابر با 0.300، 0.202 و 0.119 مهم‌ترین معیارها و شیب، فاصله از خطوط انتقال نیرو و فاصله از گسل نیز به‌ترتیب با وزن نهایی برابر با 0.020، 0.015 و 0.015 کم اهمیت‌ترین معیارها در مکان‌یابی بوده‌اند. همچنین، نتایج روش کوپراس نشان داد که نواحی جنوب‌ غربی شهر به‌دلیل ویژگی‌هایی از جمله دوری از مناطق مسکونی و زمین‌های کشاورزی و همچنین، برخورداری از شیب و جاده دسترسی مناسب از شرایط مناسب‌تری برای دفن پسماند جامد شهری برخوردار بودند. به‌طوری‌که، سایت شاه‌ولی با مساحت تقریبی 90 هکتار برای 20 سال آینده به‌عنوان محل دفن پسماند جامد شهری کرمانشاه پیشنهاد شد.نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، نتایج مطالعه نشان داد که استفاده از روش‌های سوارا و کوپراس با توجه به انعطاف‌پذیری بالا و دقت در ارائه نتایج می‌تواند جایگزین مناسبی برای روش‌های معمول وزن‌دهی و رتبه‌بندی باشد و به‌تبع آن، می‌توان گزینه نهایی پیشنهادی این روش‌ها را با اطمینان برای استقرار دفن‌گاه پسماند جامد شهری انتخاب کرد. در نهایت، با توجه به این‌که امروزه انتخاب محل مناسب استقرار لندفیل از مهم‌ترین معضلات محیط‌زیستی کلان‌شهرها محسوب می‌شود، نسبت به لحاظ کردن سایر معیارها همچون پارامترهای جمعیت‌شناختی و از طرفی، کاربرد روش‌های جدیدتر تصمیم‌گیری چند معیاره همچون آراس (aras) و مولتی مورا (multimoora) در مطالعه‌های مربوط به استقرار کاربری‌ها و به‌ویژه مکان‌یابی لندفیل توصیه می‌شود.

Landfill site selection for municipal solid waste with combining SWARA technique and COPRAS method using GIS (Case study: Kermanshah, Iran)

The selection of municipal solid waste landfills is significant because it controls environmental pollution and its problems. Since site selection is a timeconsuming and multifaceted process involving various socioeconomic and environmental parameters, it requires expert opinion, extensive information resources, and multicriteria methods. Therefore, this study was carried out for landfill site selection of municipal solid waste of city of Kermanshah combining SWARA technique and Copras method using GIS in 2019.Materials & Methods: In this descriptive study, the Copras method and SWARA technique were selected as multicriterion decisionmaking methods (MCDM) were used. Also, the environmental and socioeconomic criteria including height above sea level, geographical direction, slope, distance from the protected areas, distance from the agricultural areas, land use, distance from the road, distance from the airport, distance from railway lines, distance from transmission lines, surface and groundwater resources, distance from residential areas, distance from faults, type of vegetation and soil type were evaluated by seven environmental specialists.Results: The results of the SWARA method showed that the water resources criterion with a final weight of 0.300 is the most important criterion. Also, the type of soil and the distance from agricultural lands with a final weight of 0.202 and 0.119, respectively are the others. While, slope, distance from transmission lines and distance from fault with final weights of 0.020, 0.015 and 0.015 were the least important criteria for site selection. Besides, the results of the Copras method showed that the southwestern areas of the city of Kermanshah had better conditions for disposal of municipal solid waste due to their characteristics such as distance from residential areas and agricultural lands, suitable slope, and proper road access. Thus, the Shah Vali site with an approximate area of 90 ha was suggested as a landfill for municipal solid waste in city of Kermanshah for the next 20 years.Conclusion: In general, based on the results obtained, SWARA and Copras methods, due to their novelty, high flexibility, and accuracy in presenting the results, could be an excellent alternative to the other conventional weighting methods. Consequently, we can confident to their final proposed options, which have suitable characteristics of the landfill. Finally, given that landfill site selection is one of the most critical environmental issues in metropolitan areas, consider other criteria such as demographic parameters and the application of newer multicriteria decisionmaking methods such as ARAS and MULTIMOORA in site selection studies are recommended.