ارزیابی سلامت کیفی آب رودخانه قزل‌اوزن در محدوده استان زنجان با استفاده از شاخص‌هایnsfwqi ،irwqisc و liou

زمینه و هدف: توسعه‌ی ناپایدار کشاورزی و آبزی پروری در حریم بسیاری از رودخانه ها سبب کاهش کیفیت آب‌های جاری آن‌ها شده است. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی سلامت کیفی آب رودخانه ی قزل اوزن با استفاده از شاخص های کیفی متداولِ آب های سطحی، در محدوده‌ی استان زنجان است. روش بررسی: 18 ایستگاه در طول رودخانه‌ی قزل اوزن بر اساس معیارهای استاندارد شامل نوع کاربری اراضی، زمین شناسی، نقاط دارای تنوع زیستی، دسترسی و پراکندگی در امتداد رودخانه انتخاب گردید. ویژگی‌های اکسیژن محلول، دما، کدورت و هدایت الکتریکی درمحل نمونه برداری و مقدار کلیفرم مدفوعی، خواست اکسیژن بیوشیمیایی، خواست اکسیژن شیمیایی، فسفات، نیترات، نیتریت، آمونیاک، سولفات و کلر در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. یافته ها: اختلاف معنی داری در میزان کلی فرم رودخانه با استاندارد وجود دارد. هم‌چنین نتایج شاخص های کیفیت آب بیانگر تاثیرات بسیار زیاد کشت زیتون در طارم و آبزی پروری در ماهنشان است. از میان تمام متغیرهای کیفی مورد مطالعه، نیترات و کلی فرم مدفوعی در بین دو منطقه طارم و ماهنشان اختلاف معنی داری داشتند. بالاترین وضعیت کیفی مربوط به ایستگاه 7 که دسترسی کمتری برای توسعه فعالیت های انسانی وجود داشت، بود. براساس انطباق نتایج شاخص ها با کاربری اراضی (واقعیت زمینی)، نتایج شاخص کیفی آبهای سطحی ایران بدلیل بهره گیری از متغیرهای کیفی بیشتر و تطابق کاملتر، عملکرد بهتری نشان داد. نتیجه گیری: کشت زیتون در منطقه طارم و توسعه ناپایدار آبزی پروری در ماهنشان مهم‌ترین دلایل کاهش کیفیت آب است. در این راستا، توجه به مدیریت جامع منابع آب، آموزش بومیان، ارزیابی اثرات محیط زیستی و تعیین توان اکولوژیک سرزمین باید مورد توجه باشد.

Water Quality Assessment of Ghezelozan River in Zanjan Province Using NSFWQI, IRWQI and Liou

Background: Unsustainable development of agriculture and aquaculture has reduced the water quality of rivers. The most important aim of this study is assessing of water quality in the Ghezel Ouml;zan basin in Zanjan province.Method: 18 sites were selected based on standard criteria including land use, geology, biodiversity points, accessibility and standard distributions. Content of Dissolved Oxygen, Temperature, Turbidity and Electrical Conductivity were measured insitu while number of Fecal Coliform, amount of BOD, COD, Phosphate, Nitrate, Nitrite, Ammonia, Sulfate and Chlorine were measured at laboratory.Results: Onesample T.test showed a significant difference between the Coliform and its standard. Results have illustrated the remarkable impacts of agricultural and aquaculture activities on the river health. Also, among all quality parameters, Nitrate and Fecal Coliform show a significant difference in two regions, Tarom and Mahneshan. There is the best water quality in site 7 (upstream site) located far from human access. IRWQI index (Iranian water quality index for surface water) shows the best results because of more overlap with landuses and the trend of variables.Conclusion: Olive cultivation and unsustainable aquaculture development in Tarom and Mahneshan, respectively, are main reasons for decreasing of water quality. So, integrated water resources management, training local people, assessing environmental impacts and determining the ecological potential are highly recommended to improve the water quality of the studied river.