استفاده از روش نمونه برداری غیرفعال با منسوج کربنی برای اندازهگیری هیدروکربنهای آروماتیک تولوئن، زایلن و اتیل بنزن در هوای شهر تهران

زمینه و هدف: آلودگی هوا یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی شهرهای بزرگ است. هیدروکربن های آروماتیک به عنوان ترکیبات آلی فرار جزء آلاینده های خطرناک هوا توسط سازمان های حفاظت محیط زیست شناخته شده است . هدف از این تحقیق، استفاده از منسوج کربن فعال جهت نمونه برداری غیرفعال ترکیبات آروماتیک از هوای مناطق مختلف شهر تهران و اندازهگیری آنها است. مواد و روشها: در این تحقیق از منسوج کربن فعال به عنوان جاذب ترکیبات آروماتیک استفاده شد . ویژگی های تصاویر میکروسکوپ ،bet شیمیایی منسوج کربن فعال توسط اندازه گیری میزان سطح ویژه و حجم حفره ها از روش الکترونی روبشی و طیف سنجی فوتوالکترون اشعه ایکس بررسی شد. برای نمونه برداری ترکیبات آروماتیک از روش نمونهبرداری غیرفعال مجهز به منسوج کربن فعال در 8 ایستگاه مختلف شهر تهران استفاده شد. برای اندازهگیری کمی ترکیبات آروماتیک پس از استخراج نمونه ها با حلال دی کلرومتان از روش کروماتوگرافی گازی طیف سنج جرمی استفاده شد.یافتهها: نتایج آنالیز نشان داد منسوج کربن فعال جاذب مناسبی برای ترکیبات آروماتیک بوده و در ایستگاه های مختلف غلظت ترکیبات آروماتیک تولوئن، زایلن و اتیل بنزن بدست آمد. نتایج بیانگر آن بود که ایستگاه های جوادیه (منطقه 17 ) و امام خمینی (منطقه 10 ) دارای بیشترین مقدار ترکیبات آروماتیک و ایستگاه های چیتگر (منطقه 22)، ستاری (منطقه 5) و تهرانپارس (منطقه 8) دارای کمترین میزان ترکیبات آروماتیک بودند. اندازه گیری غلظت ترکیباتآروماتیک و ارتباط آنها با غلظت مونوکسیدکربن در ایستگاه های مختلف شهر تهران نشان داد که هردوی آنها دارای منبع انتشار مشابه (وسایط نقلیه) میباشند. همچنین شرایط توپوگرافی و شهری هر ایستگاه، سرعت و جهت وزش باد و همچنین تعداد خودروی عبوری بر غلظت آلاینده ها و ترکیبات آروماتیک هر ایستگاه موثر است. نتیجه گیری: با توجه به پایین بودن غلظت ترکیبات آروماتیک در هوا، استفاده از منسوج کربن فعال و نمونه برداری غیرفعال روشی مناسب برای نمونه برداری و جذب این ترکیبات و در نهایت اندازه گیری آنها میباشد. برای این منظور لازم است که بر روی سطح کربن فعال گروه های عاملی مناسب و به خصوص گروه های اکسیژندار وجود داشته باشد.