ارائه‌ی مدل تبیینی رابطه‌ی جو ارگونومی و استرس شغلی با استفاده از رویکرد سیستم استنتاج فازی‌عصبی تطبیقی (anfis)

سابقه و هدف: جو ارگونومی نشان‌دهنده‌ی درک کارکنان از حمایت و تاکید سازمان بر طراحی و اصلاح شغل به‌منظور بهبود «عملکرد عملیاتی» و «سلامت و آسایش کارکنان» است. استرس شغلی مشکلی فزاینده در سراسر جهان است که نه‌تنها بر سلامت و آسایش کارمندان، بلکه بر بهره‌وری سازمان‌ها نیز تاثیر می‌گذارد. مطالعه‌ی حاضر با هدف ارائه‌ی مدلی برای تبیین استرس شغلی با محوریت  جو ارگونومی با استفاده از رویکرد سیستم استنتاج فازی‌عصبی تطبیقی صورت گرفت.مواد و روش‌‌ها: این تحقیق از نظر هدف، پژوهشی کاربردی است. جامعه‌ی آماری تحقیق حاضر کارکنان رسته‌ی بهداشتی‌درمانی یکی از بیمارستان‌های شهرستان ارومیه است. بدین منظور، تعداد 376 پرسش‌نامه‌ی استرس شغلی و جو ارگونومی از این جامعه جمع‌آوری شد. به‌منظور تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد.  سیستم استنتاج فازی‌عصبی تطبیقی (anfis) روش مناسبی برای حل مسائل غیرخطی، ابهامات و عدم قطعیت‌ها است. برای مدل‌سازی تحقیق حاضر از anfis استفاده شد.  مدل از طریق معیار‌های ارزیابی rmse، mae و r2 اعتبارسنجی شد. یافته‌ها: میانگین جو ارگونومی بیمارستان 34.41 ± 122.69 و میانگین استرس شغلی کارکنان  18.35 ± 96.13 برآورد شد. ضریب هم‌بستگی بین جو ارگونومی و استرس شغلی برای 376 داده، 0.63- به دست آمد. rmse برای داده‌های آموزشی در روش خوشه‌بندی میانگین فازی (fcm) مقدار 0.02 به دست آمد. نتیجه‌گیری: جو ارگونومی و ابعاد آن شامل عملکرد عملیاتی و سلامت و آسایش کارکنان با استرس شغلی کارکنان به‌صورت معکوس، رابطه دارد. مدل ارائه‌شده در مقایسه با معیارهای ارزیابی مدل می‌تواند میزان استرس شغلی کارکنان را با استفاده از جو ارگونومی و ابعاد مربوط به آن با میانگین خطای کمتری پیش‌بینی کند که این نشانگر دقت و قابلیت اعتماد به مدل است.جا دارد که مراتب تقدیر و تشکر خود را به همه‌ی عزیزانی که در انجام این طرح پژوهشی ما را یاری کرده‌اند، تقدیم کنیم.  

presenting an explanatory model of the relationship between ergonomic climate and job stress using the adaptive neuro-fuzzy inference system

background and objective: ergonomic climate reflects employees’ understanding of organizational emphasis on job design and modification in order to improve operational performance and employee well-being. job stress is a growing problem worldwide, affecting employee well-being and organizational productivity. the present study aimed to provide a model to explain job stress centered on ergonomic climate using the adaptive neuro-fuzzy inference system approach.materials and methods: this research was conducted based on an applied design. the statistical population of the current research is the healthcare workers of one of the hospitals in urmia. to this end, 376 questionnaires were collected from this population. cronbach’s alpha was used to determine reliability. adaptive neuro-fuzzy inference system (anfis) is a suitable method for solving nonlinear problems, ambiguities, and uncertainties. anfis was used to model the present research. the model was validated through root mean squared error (rmse), mean absolute error, and r2 evaluation criteria.results: the mean scores of hospital ergonomic climate and job stress were obtained at 122.69 ±34.41 and 96.13 ±18.35, respectively. the correlation coefficient between ergonomic climate and job stress for 376 data was calculated at -0.63. the rmse for the training data in the fuzzy c-means clustering method was 0.02.conclusion: ergonomic climate and its dimensions, including operational performance and employees’ well-being, have an inverse relationship with employees’ job stress. compared to the evaluation criteria of the model, the presented model can predict employees’ job stress using ergonomic climate and its related dimensions with a lower mean error, indicating the accuracy and reliability of the model.we would like to express our gratitude to all the dear ones who helped us in carrying out this research.