مدل‌سازی تاثیر فاکتورهای فردی، شغلی و سازمانی در وقوع حوادث شغلی در یک شرکت گاز

سابقه و هدف: گاز شهری یک ماده خطرناک با اشتعال‌پذیری بالا است که ایجاد رفتارها و شرایط ناایمن در انتقال و توزیع آن می‌تواند حوادث زیادی را در پی داشته باشد. ازاین‌رو مطالعه حاضر باهدف اصلی مدل‌سازی تاثیر فاکتورهای فردی، شغلی و سازمانی در وقوع حوادث شغلی در شرکت گاز استان آذربایجان غربی انجام شده‌است. مواد و روش‌‌ها: در این مطالعه‌ی مقطعی، محقق پرسش‌نامه‌ای معتبر جهت شناسایی فاکتورهای موثر بر وقوع حوادث شغلی طراحی کرده‌است. پرسش‌نامه‌ در میان 500 نفر از کارکنان شرکت گاز توزیع و تعداد 379 پرسش‌نامه قابل‌قبول (79.4%) جهت تجزیه‌وتحلیل دریافت گردید. ارتباط بین متغیرهای مطالعه با آزمون همبستگی و با استفاده از نرم‌افزار spss (نسخه 24 )مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. روش مدل‌سازی معادلات ساختاری (structural equeation modelling - sem) با استفاده از نرم‌افزار amos انجام شد. یافته‌ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میانگین نمره فاکتورهای پرسش‌نامه (0.82 ±) 2.84 بود. بررسی نمرات فاکتورهای مختلف پرسش‌نامه نشان داد که میانگین نمره فاکتور سازمانی 3.21 نسبت به میانگین نمره فاکتورهای فردی (2.53) و شغلی (2.79) بیشتر است. نظارت و مدیریت ایمنی از زیر فاکتورهای سازمانی دارای بیشترین (3.77) و درک خطر از زیر فاکتورهای فردی دارای کمترین اهمیت (1.96) در ایجاد رفتارها و شرایط ناایمن هستند. در مدل sem، میزان تاثیر فاکتور شغلی بر فردی (0.54) بیشتر از میزان تاثیر فاکتور سازمانی بر فردی بود (0.24)، ولی فاکتورهای مختلف اثر معنی‌داری بر وقوع حوادث شغلی نداشتند. نتیجه‌گیری: مدیریت سازمان باید با نظارت و برنامه‌ریزی مناسب بتواند فاکتورهای سازمانی به‌عنوان مهم‌ترین فاکتور موثر را کنترل کند. همچنین با بهبود فاکتورهای شغلی و فردی موثر در ایجاد رفتارها و شرایط ناایمن می‌توان به پیشگیری از حوادث شغلی در محیط کار کمک نمود.

modeling the effect of individual, occupational, and organizational factors in the occurrence of occupational accidents in a gas company

background and objective: municipal gas is a hazardous substance with high flammability, and unsafe acts and conditions in its transmission and distribution can lead to numerous accidents. therefore, the present study was conducted with the main aim of modeling the effect of individual, occupational, and organizational factors in the occurrence of occupational accidents in the west azerbaijan gas company. materials and methods: in this cross-sectional study, a validated researcher-made questionnaire was used to identify factors influencing the occurrence of occupational accidents. a questionnaire was distributed among 500 employees of the company and a total of 379 acceptable questionnaires (79.4%) were received for analysis. the relationship between the study variables was analyzed using spss 14 software. structural equation modeling (sem) was conducted in amos 18 software. results: the results of the present study showed that the mean score of the questionnaire factors was 2.84 (±0.82). examining the scores of different factors of the questionnaire indicated that the average score of the organizational factor (3.21) was greater than that of the individual (2.53) and occupational (2.79) factors. safety supervision and management, as one of the organizational sub-factors, had the highest importance (3.77), while risk perception, as one of the individual sub-factors, had the least importance (1.96) in creating unsafe acts and conditions. in the sem model, the effect of the occupational factor on the individual factor (0.54) was higher than the effect of the organizational factor on the individual factor (0.24); however, different factors had no significant effect on the occurrence of occupational accidents. conclusion: the management of the organization must control the organizational factors as the most important influencing factor with appropriate monitoring and planning. moreover, it is possible to help prevent occupational accidents in the workplace by improving occupational and personal factors effective in creating unsafe acts and conditions.