ارزیابی ارتباط فرهنگ ایمنی و حوادث شغلی: یک مطالعه موردی در یک واحد فرایندی با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری

سابقه و هدف: خطای انسانی به‌عنوان علت اصلی وقوع حوادث در صنایع شناخته می‌شود. این مطالعه با هدف ارزیابی فرهنگ ایمنی و مدل‌سازی عوامل موثر بر آن با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری (sem) در یک واحد فرایندی انجام شده است. مواد و روش‌‌ها: ارزیابی فرهنگ ایمنی در این مطالعه مقطعی با استفاده از پرسش‌نامه محقق‌ساخته با مقیاس لیکرت شامل 10 بُعد فرهنگ ایمنی و در یک صنعت پتروشیمی در سال 1400 انجام شد. پرسش‌نامه بین 312 نفر از کارکنان توزیع و 308 پرسش‌نامه تکمیل شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌های مطالعه با استفاده از نرم‌افزارهای spss نسخه 23 و amos نسخه 23 انجام شد. یافته‌ها: نمره فرهنگ ایمنی برابر با 3.35 برآورد شد. نتایج sem نشان داد میزان بار عاملی تاثیر درآمد، تحصیلات و سابقه کار بر فرهنگ ایمنی به ترتیب 0.322، 0.445 و 0.328 و میزان بار عاملی تاثیر تحصیلات، سابقه کار و سن بر تجربه حادثه به ترتیب 0.336-، 0.312- و 0.214- است. میزان بار عاملی ارتباط فرهنگ ایمنی و تجربه حادثه 0.477- و شاخص نیکویی برازش (gfi) 0.97 بود. نتیجه‌گیری: نتایج ارزیابی فرهنگ ایمنی بیانگر این بود که بیشترین نمره فرهنگ ایمنی مربوط به بُعدهای استفاده از وسائل حفاظتی، آموزش و درک مسائل و تعهد مدیران و سرپرستان است. نتایج sem نشان داد تحصیلات، میزان درآمد و سابقه کار بر فرهنگ ایمنی تاثیر مثبتی دارند. همچنین، ارتباط عوامل سن، تحصیلات و سابقه کار با تجربه حادثه و همچنین فرهنگ ایمنی با تجربه حادثه معکوس بود.

assessing the relationship between safety culture and occupational accidents: a case study in a processing industry using structural equation modeling

background and objective: human error is the leading cause of accidents in industries. the present study aimed to evaluate the safety culture and model the factors affecting it in a process industry using the structural equation modeling method. materials and methods: in this cross-sectional study, safety culture was assessed using a 10 dimensions’ questionnaire constructed by researchers with a likert scale. this study was conducted in the petrochemical industry in 2021. questionnaires were distributed among 312 employees, and 308 questionnaires were completed. spss 23.0 and amos 23.0 were used for data analysis. results: the safety culture score was calculated at 3.35. the results of sem demonstrated that the factor loadings of the effect of income, education, and work experience on safety culture were 0.322, 0.445, and 0.328, respectively, and the factor loadings of the effects of education, work experience, and age on accident experience were -0.336, -0.312, and -0.214, respectively. the relationship between safety culture and accident experience had a factor loading of -0.477, and gfi was obtained at 0.97. conclusion: the results of the safety culture assessment indicated that this organization had a positive safety culture, with a high score being related to the dimensions of utilizing protective equipment, training and understanding of issues, and the commitment of managers and supervisors. the results of structural equation modeling revealed that education, income, and work experience all had a positive impact on safety culture. accident experience was inversely related to such factors as age, education, and work experience, and safety culture was likewise inversely correlated with accident experience.