مروری بر استاندارد های ملی ایران در ارتباط با جنبه های ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی فناوری نانو

سابقه و هدف: در سال های اخیر، رشد سریع فناوری نانو، چالش هایی را در زمینۀ بهداشت و ایمنی نانومواد مطرح کرده است. استانداردسازی یکی از اولین گام ها در ارزیابی و کنترل مخاطرات حاصل از فناوری نانو است. لذا این مطالعه با هدف مرور استانداردهای ملی ایران در ارتباط با جنبه های ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی فناوری نانو انجام گرفته است.مواد و روشها: این مطالعه در سال 1399، با جست وجو در پورتال سازمان ملی استاندارد انجام شد. جست و جو با کلید واژه های نانو، نانو فناوری و فناوری نانو انجام گرفت. معیار ورود به مطالعه، استانداردهای مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط زیست بود. به منظور ارزیابی کیفیت استانداردها از چک لیستی با روایی تایید شده، استفاده شد. تحلیل آماری با کمک نرم افزار spss.22 انجام شد. یافته ها: چهارده مورد از 104 استاندارد موجود در زمینه نانوفناوری، در ارتباط با جنبه های ایمنی، بهداشت و محیط زیست بود. بیشتر استانداردها، ترجمه استانداردهای iso یا astm بودند. تحلیل محتوا نشان داد که استانداردهای تدوین شده در سال های اول در زمینۀ ارزیابی ویژگی های نانومواد بوده که در سال های اخیر به سمت پیشگیری از مواجهه و مدیریت ریسک تمایل پیدا کرده است. تحلیل آماری نشان داد، اکثر معیارهای ارزیابی کیفیت در سطح خوب بوده است.نتیجه گیری: وجود بیش از 100 استاندارد منتشرشده، نشان از توجه به اهمیت موضوع استاندارسازی نانوفناوری در کشور است. اگرچه عمده استانداردهای موجود درخصوص ایمنی محیط های کاری نانو است، اما نیازمند افزایش آگاهی های عمومی و تخصصی در زمینۀ پیاده سازی آن ها در سطوح ملی هستیم.

iranian national standards regarding safety, health and environmental aspects of nanotechnology: a review

introduction: in recent years, the rapid growth of nanotechnology has posed challenges related to health and safety of nanomaterials. standardization is one of the first steps in assessing and controlling the risks posed by nanotechnology. therefore, this study was conducted to review the national standards of iran regarding the safety, health and environmental aspects of nanotechnology.methods: this study was conducted in 2021, by searching in the portal of iranian national standards organization (inso). the search was provided by keywords nano and nanotechnology. the inclusion criteria were the standards related to safety, health and environmental aspects of nanotechnology. a validated checklist was used to evaluate the quality of the standards. statistical analysis was also performed using spss.22 software.results: out of 104 standards, 14 standards were related to safety, health and the environment. most of the standards were translations of iso and astm standards. content analysis showed that the standards, in the first years, were about the characteristics of nanomaterials; however, in recent years, they have been developed about preventing exposure to nanomaterials and risk management. statistical analysis showed that most of the quality evaluation criteria were at the good level.conclusion: the existence of more than 100 standards, shows the importance of standardization of nanotechnology in the country. although most of the standards are related to nanotechnology safety in workplaces, we need to increase public and specialized awareness to implement and apply the standards, at the national level.