ارزیابی آسیب‌پذیری در سیستم‌های تکنولوژی‌محور: یک مطالعه موردی در شبکه گازرسانی شهر تهران

سابقه و هدف: انواع خطرات طبیعی، انسان‌ساز و تکنولوژیک می‌تواند تاب‌آوری یک سیستم را تهدید نموده و باعث آسیب‌پذیری آن شود. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی آسیب‌پذیری در شبکه گازرسانی شهر تهران انجام شد.مواد و روش‌‌ها: این مطالعه مقطعی در ایستگاه‌های تقلیل فشار درون شهری در یکی از مناطق گازرسانی شهر تهران در سال 1398 انجام شد. این مطالعه مبتنی بر رویکرد شناسایی کانون‌های خطر، تهدید و ارزیابی آسیب‌پذیری انجام شد. ارزیابی آسیب‌پذیری با استفاده از ماتریس سه بعدی و متشکل از سه فاکتور احتمال وقوع، شدت آسیب و میزان آمادگی در برابر تهدید صورت گرفت.یافته‌ها: در ایستگاه‌های تقلیل فشار مورد مطالعه، شش منبع خطر یا تهدید شامل: اتصال عایقی، شیرهای قطع‌کننده، لوله‌های خطوط ایستگاه، سنسینگ‌ها، رگولاتور و فیلتر شناسایی گردید. آسیب‌پذیری ناشی از این شش منبع خطر به ترتیب 36، 30، 120، 112، 40 و 140 برآورد شد. نتایج نشان دادند که تهدید سه منبع خطر اتصال عایقی، شیرهای قطع‌کننده و رگولاتور در سطح دو و متوسط و آسیب‌پذیری ناشی از سه منبع تهدید لوله‌های خطوط ایستگاه، سنسینگ‌ها و فیلتر در سطح سه و شدید بوده و شاخص آسیب‌پذیری در محدوده 215-101 می‌باشد.نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه بیانگر آن بودند که شش منبع خطر بزرگ تاب‌آوری ایستگاه‌های تقلیل فشار درون شهری در این منطقه، گازرسانی را تهدید می‌نماید. نتایج ارزیابی آسیب‌پذیری این ایستگاه‌های تقلیل فشار نشان دادند که میزان تاب‌آوری در مقابل این تهدیدات به طور نسبی پایین بوده و نیازمند توجه ویژه در جهت کاهش آسیب‌پذیری در این بخش از شبکه گازرسانی می‌باشد.

Vulnerability Assessment in Technology-Based Systems: A Case Study in Tehran Gas Supply Network

Background and Objective: A variety of natural, manmade, and technological hazards threaten the resilience of a system and make it vulnerable. Therefore, the present study aimed to assess the vulnerability of the gas distribution network in the city of Tehran.Materials and Methods: This crosssectional study was performed in town board stations (TBSs) in one of the gas distribution areas of Tehran during 20192020. This study was conducted based on the approach of identifying hazard and threat centers and vulnerability assessment. The vulnerability assessment was performed using a threedimensional matrix consisting of three factors, including the probability of occurrence, the severity of the damage, and the extent of preparedness for the threat.Results: In total, six hazard or threat sources were identified in the studied TBSs, including insulating joints, shutoff valves, station pipelines, sensors, regulators, and filters. The vulnerability caused by these six sources was estimated at 36, 30, 120, 112, 40, and 140, respectively. Based on the results, insulating joints, shutoff valves, and regulators presented threats of level two (medium), and station pipelines, sensors, and filters were level three threats (severe). The vulnerability index was in the range of 101215.Conclusion: The results indicated that the resilience of TBSs in this area are threatened by six major sources. Furthermore, the results of the vulnerability assessment of these TBSs revealed that the resilience to these threats is relatively low. Therefore, special attention should be paid to the reduction of vulnerability in this area of the gas distribution network.