شناسایی و ارزیابی عوامل اثرگذار بر وقوع حوادث محیط زیستی ناشی از فعالیت های ساخت و بهره‌برداری نیروگاه‌های گاز و بخار (مطالعه موردی: گروه مپنا)

سابقه و هدف: یکی از اصلی‌ترین پیامدهای ناشی از رخداد حوادث در صنایع امروزی به‌ویژه آن دسته از حوادث که با کمیت و طیف وسیعی از مواد شیمیایی در ارتباط هستند تخریب وسیع محیط زیست می‌باشد؛ از این رو شناسایی عوامل اثرگذار بر ایجاد حوادث و تحلیل روابط پیچیده و متقابل بین آن‌ها موضوعی مهم و اساسی بوده و راهی برای پیشگیری از بروز آن‌ها به شمار می‌رود. مواد و روش‌‌ها: مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر با هدف تجزیه و تحلیل فرایندی حوادث محیط زیستی در گروه مپنا (مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران) انجام شد. ابزار اصلی تجزیه و تحلیل حوادث محیط زیستی منتخب، روش tripod-β بود که دلایل حوادث را در سه سطح آشکار، پیش‌شرایط و پنهان مشخص می‌کند. یافته‌ها: برای 96 حادثه تحلیل‌شده در این پژوهش، 533 پیش‌شرایط و 1592 علت پنهان شناسایی گردید. از مجموع دلایل پنهان، موضوع مدیریت تعمیرات و نگهداری دارای بالاترین تکرار بود‌ند. همچنین در بین دلایل پنهان شناسایی‌شده، مهم‌ترین علت ناکافی‌بودن ویژگی‌ها و الزامات مربوط به ابزار یا تجهیزات بود. نتیجه‌گیری: تاکید بر اصلاح دلایل پنهان با درنظرگرفتن چرخه عمر سیستم و تمرکز بر ارتقای سطح ایمنی در فاز طراحی و همچنین توجه به اتخاذ استراتژی‌های مناسب نگهدای و تعمیر مبتنی بر ریسک از پیشنهادات اصلی مطالعه حاضر بود.

Identification and Assessment of the Effective Factors on the Occurrence of the Environmental Events Caused by the Construction and Operation of Gas and Steam Power Plants (Case Study: MAPNA Group(

Background and Objective: One of the major consequences of incidents in today's industries, especially those associated with high quantities and a wide range of chemicals, is the widespread environmental degradation. Therefore, identifying the effective factors in the occurrence of incidents and analyzing the complex interrelationship between them is an important and fundamental topic in accident analysis and a way of preventing them from occurring.Materials and Methods: The present research was a descriptiveanalytic study that aimed to analyze the environmental events occurring in the MAPNA group (Iran Power Plant Project Management). The main tool for the analysis of selected environmental incidents was the Tripod Beta technique, which identifies the causes of events at three levels of obvious causes, preconditions, and hidden causes.Results: In the current study, out of 96 analyzed accidents, 533 preconditions and 1,592 hidden causes were identified. Of all the hidden causes, the subject of repair and maintenance management had the highest frequency. In addition, among the identified hidden causes, the most important cause was inadequate specifications and equipmentrelated requirements.Conclusion: Emphasis on the amelioration of the hidden causes by taking into account the system lifecycle, focusing on the promotion of the safety levels in the design phase, as well as regarding the importance of adopting appropriate riskbased maintenance and repair strategies, were the main suggestions of the present study.