پیاده‌سازی روش واکاوی ریسک خطاهای انسانی (spar-h) در عملیات پیگرانی خطوط لوله انتقال گاز

سابقه و هدف: عملیات بازرسی خطوط لوله (pig: pipeline inspection gauges) که عملیات پیگرانی نامیده می‌شود، یک روش نظارت آنلاین برای حفظ ساختار و عملکرد خط لوله در شرایط سالم و ایمن می‌باشد. این عملیات نیاز به تعامل زیاد انسان و ماشین دارد؛ از این رو نسبت به خطاهای انسانی حساس بوده و این امر می‌تواند منجر به عواقب فاجعه‌باری از جمله مرگ افراد شود. مواد و روش‌‌ها: مطالعه توصیفی حاضر به‌منظور برآورد احتمال خطای انسانی در عملیات پیگرانی در یک شرکت انتقال گاز در ایران انجام شد. ابتدا تجزیه و تحلیل سلسله‌مراتبی وظیفه (hta: hierarchical task analysis) از طریق پیاده‌روی، مشاهده وظایف عملیات پیگرانی و انجام مصاحبه با اپراتورهای شاغل در این عملیات انجام شد. در ادامه برای ارزیابی احتمال خطای انسانی، روش واکاوی ریسک خطاهای انسانی (sparh: standardized plant analysis risk human reliability analysis) مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: در پژوهش حاضر روش sparh در عملیات پیگرانی پیاده‌سازی شد و میانگین احتمال بروز خطای انسانی معادل 0.218 محاسبه گردید. شایان ذکر است که میانگین احتمال بروز خطای انسانی در زیروظیفه بازکردن شیر بای‌پس به‌منظور کاهش فشار به‌عنوان زیروظیفه‌ای با حداکثر احتمال خطای انسانی (0.841) شناخته شد. نتیجه‌گیری: روش sparh یک ابزار مفید و کاربردی برای متخصصان به‌منظور محاسبه احتمال بروز خطای انسانی است. براساس نتایج مطالعه حاضر برخی از اقدامات پیشگیرانه به‌منظور کاهش احتمال بروز خطای انسانی پیشنهاد گردید که عبارت بودند از: استفاده از دستورالعمل‌های واضح و مشخص برای انجام عملیات و اتوماسیون‌سازی فرایندهای ارسال و دریافت توپک پیگرانی.

Application of a Standardized Plant Analysis Risk-human Reliability Method to Pipeline Inspection Gauge Operations

Background and Objective: Pipeline inspection gauge operation which is called ldquo;pigging operation rdquo; is a practical online monitoring method for maintaining the pipeline in a healthy and safe condition. This operation requires high manmachine interactions. Therefore, it is sensitive to human error which can lead to catastrophic consequences, including human mortality.Materials and Methods: This descriptive study was carried out to assess the probability of human error in pigging operation in a gas transmission plant in Iran. Initially, hierarchical task analysis was conducted via walking through the pigging operation, observing the pigging operation tasks, and doing interviews with operators working in the operation. Subsequently, the Standardized Plant Analysis RiskHuman Reliability Analysis (SPARH) was utilized to assess the human error probability.Results: In this study, SPARH method was implemented on ldquo;pigging operation rdquo;. The mean value of human error probability (HEP) was estimated at 0.218. It should be noted that the mean value of HEP was regarded as a subtask of ldquo;opening bypass valve for decreasing pressure rdquo;, as well as a subtask with the highest probability of human error (0.841).Conclusion: The SPARH method is a useful tool for practitioners to assess HEP. According to the obtained results, some of the preventive actions to reduce HEP include the utilization of more clarified instructions for performing operations as well as the automation of the launching and receiving pigging cups.