شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر در توسعهٔ گردشگری طبیعت مبنا با رویکرد آینده‌پژوهی و روش بهترین - بدترین معیار (مطالعهٔ موردی: استان یزد)

استان یزد، به‌دلیل برخورداری از تنوع جاذبه‌های طبیعی منحصربه‌فرد همچون کویرها، کوه‌ها و معادن، توان بالقوهٔ زیادی برای توسعه ازطریق گردشگری دارد. گردشگری طبیعت‌مبنا به‌منزلهٔ گونه‌ای از گردشگری پایدار می‌تواند نقش مهمی در توسعهٔ منطقه‌ای و ملی ایفا کند. لذا، هدف پژوهش حاضر، به‌منزلهٔ مطالعه‌ای توصیفی - تحلیلی و میدانی، شناسایی عوامل کلیدی تاثیرگذار در توسعهٔ گردشگری طبیعت‌مبنا در استان یزد است. شیوهٔ گردآوری داده‌ها مطالعات کتابخانه‌ای است و با نمونه‌گیری هدفمند (روش گلوله‌برفی) تعداد پانزده نفر از استادان و پژوهشگران حوزهٔ گردشگری به‌منزلهٔ خبرگان انتخاب شده است. سپس، با رویکرد آینده‌پژوهی و با بهره‌گیری از روش تحلیل‌ساختاری و مزایای نرم‌افزار micmac، عوامل کلیدی تاثیرگذار در توسعهٔ گردشگری طبیعت‌مبنا در استان یزد شناسایی شده است. در ادامه، با بهره‌گیری از روش best-worst method درجهٔ اهمیت هریک از آن‌ها تعیین شد. درنهایت، نوزده عامل در شش بعد اجتماعی، فرهنگی، زیست‌محیطی، اقتصادی، مدیریتی و کالبدی شناسایی شد. این عوامل در دوازده مورد (شامل فنّاوری‌های اطلاعاتی، سرمایه‌گذاری دولتی، سرمایه‌گذاری غیردولتی، آموزش، کیفیت مسیرهای ارتباطی، مشارکت محلی، گونه‌های حمل‌ونقل، حمایت مالی سازمان‌های بین‌المللی، برنامه‌ریزی توسعهٔ گردشگری، امنیت، تبلیغات و جاذبه‌های گردشگری طبیعت‌مبنا) با پیشینهٔ پژوهش اشتراک دارد و در هفت مورد (شامل ایجاد هماهنگی و یکپارچگی بین سازمان‌های مرتبط، قوانین مرتبط با توسعهٔ گردشگری، مناطق حفاظت‌شده، ایمنی، ارائهٔ تسهیلات دولتی برای جذب سرمایه‌گذار خصوصی، گردشگرپذیری و کیفیت هوای محیط) متفاوت است. گفتنی است از نظر این پژوهش مهم‌ترین و کم‌اهمیت‌ترین معیار به‌ترتیب «جاذبه‌های گردشگری طبیعت‌مبنا» و « حمایت مالی سازمان‌های بین‌المللی» است.

identifying and prioritizing factors affecting the development of nature-based tourism with a future research approach and the best-worst criterion method (case study: yazd province)

yazd province has a great potential for development through tourism due to the variety of unique natural attractions, such as: deserts, mountains and mines; nature-based tourism, as a type of sustainable tourism, can play an important role in regional and national development. therefore, the purpose of the current research, as a descriptive-analytical and field study, is to identify the key factors influencing the development of nature-based tourism in yazd province. the method of data collection is library studies, and 15 professors and researchers in the field of tourism have been selected as experts by purposeful sampling (snowball method); then, with the future research approach and using the structural analysis method and the advantages of micmac software, the key factors affecting the development of nature-based tourism in yazd province have been identified. next, using the best-worst method, the degree of importance of each of them was determined. finally, nineteen factors were identified in six social, cultural, environmental, economic, managerial and physical dimensions. these factors in twelve cases (including: information technologies, government investment, non-government investment, education, quality of communication routes, local participation, modes of transportation, financial support of international organizations, tourism development planning, security, advertising and nature-based tourism attractions) with background the research is shared and it is different in seven cases (including: creating coordination and integration between related organizations, laws related to tourism development, protected areas, safety, providing government facilities to attract private investors, tourism and environmental air quality). it should be mentioned that according to this research, the most important and least important criteria are &nature-based tourism attractions& and &financial support of international organizations&, respectively.