تدوین سناریوهای توسعهٔ پایدار گردشگری روستایی با رویکرد آینده‌نگاری (مطالعهٔ موردی: روستاهای هدف گردشگری شهرستان سقز)

امروزه آینده‌نگاری کاربرد گسترده‌ای در بسیاری از علوم، برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها دارد. سناریونویسی، به‌منزلهٔ یکی از روش‌های آینده‌نگاری، ابزاری برای تحلیل سیاست‌ها و شناخت شرایط، تهدیدها، فرصت‌ها، نیازها و ارزش‌های برتر آینده است. بدین‌منظور، پژوهش حاضر می‌کوشد سناریوهای توسعهٔ پایدار گردشگری روستاهای هدف گردشگری شهرستان سقز را با استفاده از نرم‌افزار مورفول (morphol) تدوین کند. این تحقیق، به‌لحاظ هدف، کاربردی و، از نظر ماهیت و روش کار، تحلیلی - توصیفی است. داده‌ها و اطلاعات موردنیاز تحقیق ترکیبی از داده‌های کیفی و کمّی هستند که از طریق مطالعات اسنادی و پیمایشی (مصاحبه با خبرگان) گردآوری شده‌اند. برای تحلیل داده‌ها و شناخت عوامل کلیدی از روش تحلیل میک‌مک (micmac) و برای تحلیل و تدوین سناریوها از نرم‌افزار مورفول استفاده شده است. نتایج تحقیق تاثیرگذاری ده عامل کلیدی را نشان می‌دهند. این عوامل براساس تحلیل‌های سناریونویسی به چهل وضعیت احتمالی می‌انجامند. نتایج نرم‌افزار مورفول گویای این مطلب است که چهار سناریو احتمال وقوع بیشتری در توسعهٔ پایدار گردشگری روستاهای موردمطالعه دارند. سپس، با مقایسهٔ سناریوها به‌کمک مولفه‌هایی چون «درصد احتمال وقوع»، «مقدار اینرسی» و «درجهٔ مطلوبیت»، سناریوی سوم به‌منزلهٔ سناریوی مطلوب انتخاب شد که حرکت به‌سوی مشارکت و هم‌بستگی نسبی در بین مردم و گردشگران، برنامه‌ریزی سیستمی با هدف پایداری اقلیم روستاهای هدف گردشگری، آگاهی نسبی مردم و گردشگران دربارهٔ گردشگری و وجود رقابت نسبی بین روستاهای هدف گردشگری را نشان می‌دهد. برقراری مدیریت یکپارچه روستایی و تمرکززدا و دادن امتیاز به بخش خصوصی برای فعالیت بیشتر در زمینهٔ گردشگری از نیازهای مبرم چنین حرکتی است. همچنین، این سناریو با اجرای طرح جامع گردشگری درپی رشد گردشگری و جذب سرمایه‌گذاران خارج از منطقه است تا، با افزایش توجه نهادهای دولتی و غیردولتی در حمایت از بازسازی آثار گردشگری، تغییرات بنیادینی در برنامه‌ریزی ارتقای کیفیت منابع گردشگری به‌منظور ایجاد انگیزهٔ دوباره در گردشگران برای سفر به روستاهای موردمطالعه به وجود آورد.

the formulation of sustainable development scenarios of rural tourism with a foresight approach (case study: tourism destination villages-saqez county)

nowadays foresight is widely used across an array of sciences, planning and policy makings. scenario planning is one the methods of future studies- a tool for analyzing the policies, understanding the conditions, the threats, the needs and the superior values of the future. in this regard, the present study tries to address the formulation of tourism sustainable development scenarios of tourism destination villages - saqez county using morphol software. this research is an applied one and it is descriptive-analytic in nature and method. the data and information required for the research are a combination of qualitative and quantitative data collected through documentary and survey studies (interviewing experts). fl micmac software was used to analyze data and identifying key factors and morphological analysis and morphol software were used to analyze and formulate the scenarios. the results of the study indicate the impact of 10 key factors. according to the scenario analyses, these factors lead to 40 possible conditions. the results of the morphol software indicate that there are four scenarios with strong compatibility that are more likely to occur in the future development of sustainable tourism in the study villages. then, by comparing the scenarios with the help of components such as &probability percentage&, &inertia value& and °ree of utility &, the third scenario is selected as the optimal scenario which shows the movement towards relative participation and solidarity between people and tourists, system planning for climate sustainability of tourism destination villages, relative awareness of people and tourists, relative competition between tourism destination villages. establish integrated rural management and concessions to the private sector for more activity in the field of tourism need such a move. this scenario seeks to grow tourism through the implementation of a comprehensive tourism plan and attract investors from outside the region. through increasing the attention of governmental and non-governmental institutions create the fundamental changes in tourism resource quality planning to travel to the studied villages.