آثار اقتصادی و اجتماعی شیوع ویروس کرونا در صادرات صنعت گردشگری ایران مبتنی بر رویکرد تحلیل مسیر ساختاری

طبق آمارهای بین‌المللی، شیوع ویروس کرونا موجب کاهش 70درصدی گردشگری بین‌المللی شده است. لذا، مقالهٔ حاضر در پی پاسخ‌گویی به این سوال اساسی است که شیوع بیماری کرونا از کانال گردشگری ورودی چه تاثیری در تولید بخش‌های اقتصادی و توزیع درآمد نهادی در ایران داشته است. برای این منظور، با استفاده از رویکرد تحلیل مسیر ساختاری و ماتریس حسابداری اجتماعی 1395 کشور ایران در قالب 110 فعالیت اقتصادی و 22 نهاد (مشتمل بر 10 دهک درآمدی خانوارهای شهری و روستایی، شرکت‌ها و دولت)، اثر کاهش مخارج گردشگری ورودی خارجی در تولید و تغییر توزیع درآمد نهادی محاسبه شده است. نتایج نشان می‌دهد، در پی بروز شوک کرونا، کاهش درآمد ناشی از افت گردشگری ورودی به کاهش تولید کل کشور منجر شده است و بخش‌های عمده‌فروشی و خرده‌فروشی، حمل‌ونقل، تامین جا، فعالیت‌های خدماتی مربوط به غذا و آشامیدنی‌ها و ساخت محصولات غذایی، به‌ترتیب با سهم‌های 16.6، 11.6، 10.5، 9.3 و 6.1درصدی، بیشترین سهم را از کاهش تولید کل کشور به خود اختصاص داده‌اند. همچنین، نتایج حاصل از رویکرد تحلیل مسیر ساختاری نشان می‌دهد که بین عوامل تولید، درآمد مختلط مسیر اصلی و مهم اثرگذاری کاهش مخارج گردشگری در درآمد تمامی نهادها اعم از خانوارهای شهری، خانوارهای روستایی و شرکت‌ها است.

economic and social impact of outbreak corona virus on iran’s export of tourism industry; based on structural path analysis approach

the world statistics indicate that the spread of corona virus is caused a decrease of 70% in international tourism industry. therefore, this paper seeks to answer this fundamental question: what is the effect of corona disease on the sectoral production and institutional income distribution in iran? to analyze this question, structural path analysis is used. for this purpose the new social accounting matrix (sam) of 2016 is estimated. the matrix comprises 110 activities and 22 institutions (including income deciles of urban and rural households, companies and government). then in consonance with the question, the effects of reducing foreign tourism expenditure on the production and income distribution have been worked out. the results show that the decrease in international tourism has led to decrease in total productions, for which the highest decreases belong to the wholesale and retail sectors, transportation, hotel and restaurant, services related to food and beverages and manufacturing of food products with shares of 16.6, 11.6, 10.5, 9.3 and 6.1 percent, respectively. the results of the structural path analysis approach reveal that among the factors of production, mixed income is the most and important path which stands for decrease of income of all institutions due to the reduction of foreign tourism expenditure, both for urban and rural households as well as companies.