ارزیابی تناسب مکانی برای توسعۀ اکوتوریسم در حوزۀ آبخیز ابیانه برزرود استان اصفهان با استفاده از تحلیل سلسله‏‌مراتبی

هدف از این پژوهش، شناسایی، ارزیابی و معرفی پهنه‏‏‏‏‏های مستعد گردشگری نوع اکوتوریسمی در حوضۀ آبریز «ابیانه برزرود» به دلیل پتانسیل‏‏‏‏‏های منحصربه‏فرد طبیعی و فرهنگی – تاریخی و انسانی است. فاکتورهای موثر در مکان‏‏‏‏‏یابی مناطق مستعد در این تحقیق، شامل نُه متغیر زیست‏محیطی است که پس از رقومی‏‏‏‏‏سازی نقشه‏‏‏‏‏های پایه و تهیۀ پرسش‏نامۀ تحلیل سلسله‏مراتبی (ahp) از کارشناسان خبره درخصوص اهمیت نسبی معیارها و زیرمعیارها به‏نسبت هم نظرسنجی شد. در این پژوهش، معیارهای جاده، رودخانه، پوشش گیاهی و خدمات اقامتی بیشترین تاثیر را در انتخاب مکان مناسب اکوتوریسم به خود اختصاص دادند و پس از آن، به‏ترتیب اثرگذاری، معیارهای رستوران، چشمه، مظهر قنات و محدودۀ روستا قرار گرفته‏اند. در محیط سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (gis) با استفاده از نرم‏‏‏‏‏افزار اکسپرت چویس براساس وزن‏های به‏دست‏آمده از مدل یادشده و پردازش آن، نقشۀ رتبه‌‏‏‏‏‏بندی درجات تناسب برای اکوتوریسم در سه ردۀ ضعیف، متوسط و خوب تهیه شد. این نقشه، با 59 مکان کنترلی در بازدیدهای میدانی صحت‏سنجی شد و کلیۀ مکان‏‌های مستعد گردشگری در محدودۀ خوب قرار گرفته‌‏اند که صحت این نقشه را تایید می‏کند. جذاب‏ترین مناطق حوضه، که حدود 25 درصد سطح حوضه را شامل می‏شود، با رتبۀ خوب، در قسمت‏‏‏‏‏‌های مرکزی حوضه و در راستای مسیر مواصلاتی بین روستاهای منطقه قرار دارد. مناطق با جذابیت متوسط، که حدود 46 درصد سطح حوضه را دربر می‏‏‏‏‏گیرد، عمدتاً در بخش جنوبی حوضه و در محدودۀ منطقۀ حفاظت‏‏‏‏‏ شدۀ محیط زیست واقع شده است. مناطق با جذابیت کم با میزان گسترش حدود 29 درصد مساحت منطقه، عمدتاً در شمال غرب و جنوب غرب حوضه گسترش دارد و به صورت لکه‏‏‏‏‏‌هایی نیز در سایر مناطق حوضه ملاحظه می‌‏‏‏‏‏شود.

evaluation of spatial suitability for ecotourism development in abyaneh-barzroud watershed basin esfahan province using hierarchical analysis

the purpose of this study is to identify, evaluate and introduce ecotourism-prone tourism areas in the &abyaneh-barzrood& catchment area due to its unique natural, cultural, historical and human potentials. factors influencing the location of susceptible areas in this study include 9 environmental variables that after digitizing the baseline maps and preparing an ahp questionnaire from an expert on the relative importance of criteria and sub-criteria compared to each other. in this study, the criteria of road, river, vegetation and accommodation services had the greatest impact on choosing a suitable place for ecotourism, followed by the criteria of restaurant, spring, aqueduct and the area of ​​the village, respectively. in gis environment, using expert choice software based on the weights obtained from the mentioned model and its processing, a ranking map of fitness scores for ecotourism was prepared in 3 categories: weak, medium and good. this map was validated with 59 control locations in field visits. all potential tourist destinations are in a good range, which confirms the accuracy of this map. the most attractive areas of the basin, which covers about 25% of the basin area, with a good rank, are located in the central parts of the basin and along the transportation route between the villages of the region. areas of medium attractiveness, which cover about 46% of the basin area, are mainly located in the southern part of the basin and within the environmental protected area. low attractiveness areas with a spread rate of about 29% of the area are mainly in the northwest and southwest of the basin and are seen as spots in other areas of the basin.