مدل‌سازی ساختاری- تفسیری عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران با رویکرد آینده پژوهی

گردشگری مذهبی یکی از رایج‌ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب‌نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی – مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ هدف پژوهش حاضر، مدل‌سازی عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران با رویکرد آینده‌پژوهی و طراحی ارتباطات این عوامل می‌باشد. روش انجام پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی است. به منظور شناسایی عوامل موثر توسعه گردشگری مذهبی، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. در بخش مدلسازی ساختاری تفسیری، از نظرات خبره دانشگاهی صاحب‌نظر در حوزه گردشگری و مراکز پژوهشی از طریق روش دلفی استفاده شده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت مصاحبه و پرسشنامه دوبه دویی می‌باشد و برای سنجش و ارزیابی روایی پرسشنامه از ملاک روایی صوری استفاده شده است. روابط بین عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران با استفاده از یک متدولوژی تحلیلی نوین تحت عنوان مدل‌‌سازی ساختاری تفسیری (ism) تعیین و بصورت یکپارچه مورد تحلیل قرار گرفته است و در نهایت با استفاده از تحلیل micmac نوع عوامل موثر با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر عوامل‌ها مشخص و سطح‌بندی شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد عوامل برنامه‌ریزی، سیاستگذاری و نظارت کامل بر روند صنعت توریسم مذهبی با میزان قدرت نفوذ 8 بیشترین تاثیر و همچنین عوامل‌های موثر عدم دخالت دولت در برنامه‌های اجرایی و خصوصی‌سازی و ایجاد رشته دانشگاهی توریسم مذهبی مشترکاً با میزان قدرت نفوذ 2 کمترین تاثیر را دارد.

Structural-Interpretive Modeling of Factors Affecting the Development of Religious Tourism in Iran by Future Research Approach

Religious tourism is one of the most common forms of tourism in the world, and tourism industry experts believe that in terms of Iran’s culturallyspecific religious status, among other countries, The purpose of the present study is to model the factors influencing the development of religious tourism in Iran with a future research approach and designing the relationship between these factors. The research method is descriptiveanalytical. Content analysis method was used to identify the effective factors of religious tourism development. In the interpretive structural modeling section, expert opinions of tourism experts and research centers have been used through the Delphi method. Data were collected through interviews and a twoway questionnaire and face validity was used to assess the validity of the questionnaire. The relationships between the factors affecting the development of religious tourism in Iran have been determined using integrated analytical structural modeling (ISM) and analyzed by MICMAC analysis. Effectiveness and effectiveness on other factors were identified and classified. The findings of the study showed that planning, policymaking and full oversight of the religious tourism industry with the influence of the 8 most influential factors as well as the effective factors of the government’s nonintervention in the programs of privatization and establishment of tourism academic discipline. Religion has the least influence with the power of influence 2.