واکاوی مطالعات گردشگری ایران از بعد موضوعی و روش‌شناختی و ترسیم آینده مطالعات پژوهشی

یکی از نیازهای هر زمینه مطالعاتی شناسایی روندهای موجود و بررسی شکاف نظری در مطالعات قبلی است تا از این طریق بتوان مسیر مطالعات آتی را مشخص نمود؛ مطالعات گردشگری نیز از این قاعده مستثنی نیست. لذا هدف پژوهش حاضر این است که ضمن بررسی پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه گردشگری از بعد موضوعی و روش‌شناسی، شکافت های موجود را شناسایی نمونه و مسیر پژوهش‌های آتی حوزه گردشگری را شفاف نماید. رویکرد اصلی پژوهش حاضر کیفی و بر پایه‌ی مطالعات اسنادی و جامعه‌ی آماری آن کلیه‌ی مقالات علمی پژوهشی چاپ شده از سال 1391 تا 1395 نشریات پژوهشی گردشگری (373 مقاله) بود. نتایج نشان داد که از بین انواع گردشگری بر مبنای مکان مقصد، گردشگری شهری؛ از بین انواع گردشگری بر مبنای نوع (ماهیت) فعالیت، گردشگری طبیعت‌گرا؛ و از بین انواع گردشگری بر مبنای موضوع، گردشگری فرهنگی و هنری(گردشگری میراث) بیش‌ترین مطالعات را به‌خود اختصاص داده است. همچنین از بعد روش‌شناسی، مطالعات کمّی، کاربردی، داده‌های حاصل از پرسشنامه، مطالعه میان گردشگران داخلی بیش‌ترین مطالعات را به‌خود اختصاص داده است. بر اساس نتایج تحقیق پیشنهاد می‌شود مجلات گردشگری با اختصاص شماره‌هایی برای موضوعات خاص در جهت رفع شکاف موجود در مطالعات گردشگری داخلی گام بردارند. همچنین پیشنهاد می‌شود پژوهشگران و مجلات حوزه گردشگری به سمت استفاده از رویکردهای کیفی و ترکیبی و نیز ابزارهایی همچون مصاحبه و مشاهده سوق داده شوند.

Examination of Iranian Tourism Studies on the Subject and Methodological Dimension and the Future Drawing of Research Papers

One of the needs of any field of study is to identify existing trends and to examine the theoretical gap between previous studies in order to identify future studies of each field. Study on tourism is also no exception. Therefore, the aim of the present study is to investigate the research done in the field of tourism from thematic and methodological aspects, to identify the existing fissures and identify the direction of future research in the field of tourism. The main approach of the present study is qualitative and based on documentary studies and its statistical community, all articles of scientific and research published from 20122017 were tourism research journals (373 articles). The results showed that from among all types of tourism based on destination, urban tourism; from all kinds of tourism based on the type (nature) of activity; natural tourism; and from all types of tourism based on the subject, cultural and artistic tourism (heritage tourism) Most studies have been devoted to it. Also, methodologically, quantitative, applied studies, data from the questionnaire, a study between the domestic tourists most studies have been devoted to itself. Based on the results of the research, It is suggested that tourism journals, with the allocation of numbers for specific topics, aim to bridge the gap in the domestic tourism studies.