تفسیر تطبیقی: معنایابی و گونه شناسی

گسترش مطالعات تطبیقی و کارآمدی آن در حوزه علوم انسانی و مطالعات ادیان، سبب شده تا این روش مطالعاتی به ساحت دانش تفسیر نیز راه یابد. راه‌یابی این روش به حوزه تفسیر قرآن تنها به نظریه‌پردازی در ‌باره تفسیر تطبیقی و بیان ضرورت انجام آن محدود نشده است، بلکه تا مرز تاسیس رشته‌ای آموزشی و دانشگاهی با همین عنوان پیش رفته است. اما این که چه قرائت‌هایی از تفسیر تطبیقی وجود دارد و این شاخه نوپا از دانش تفسیر چه مسیری را می‌پیماید، امری است که بایسته پژوهش و کاوش با رویکرد انتقادی است، تا با پیرایش آنچه رهزن است، بتوان تفسیر تطبیقی را در مسیری هدایت کرد که به ضابطه‌مندی و کارآمدی هر چه بیشتر آن بینجامد. این پژوهش به دو مساله بنیادی در حوزه تفسیر تطبیقی پرداخته است؛ یکی معنایابی و دیگری گونه‌شناسی. این مقاله، در مورد نخست، با تحلیل و نقد تلقی‌های موجود از تفسیر تطبیقی در صدد شفاف‌سازی ماهیت تفسیر تطبیقی است و در مورد دوم، در پی تعیین جایگاه این گونه تفسیری در نظام طبقه‌بندی تفاسیر قرآن است.

Comparative Commentary: Terminology and Typology

The development and efficiency of the method of comparative studies in the field of human sciences and studies on religions have made this method enter into the field of commentary as well. Using this method in interpreting the Quran is not limited to theorizing about comparative commentary and highlighting its necessity; rather, it has caused designing an academic course with the same title. It is, however, necessary to conduct a critical research on different interpretations of comparative commentary and the future course of this new academic course in order to be able to lead it in a way that would result in its much more efficiency and systemization through eliminating deviations. The present paper addresses two fundamental issues in the field of comparative commentary, i.e., terminology and typology. In the case of the former, this paper seeks to clarify the nature of comparative commentary through analyzing and criticizing its present perceptions. In the case of the latter, it seeks to identify the position of comparative commentary in the system of classification of the Quran's commentaries.  Ensiyyeh 'Asgari[1] Mohammad Kazem Shaker[2]   [1] PhD student of comparative commentary, Qom University, corresponding author,                            asgari.nc@gmail.com [2] Professor at Allameh tabataba'i UniversityDate Received: 2015/8/20, Date of acceptance: 2015/11/16