معنای «رجع» در آیۀ 11 سورۀ طارق در تفاسیر و ترجمه ‌های فارسی و لاتین

واژۀ «رجع» در آیۀ «وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الرَّجْع‌» از واژگانی است که مفسران و مترجمان فارسی و لاتین قرآن معنای واحدی از آن ارائه نداده‌اند. باران؛ گردش خورشید، ماه و ستارگان؛ ملائکه؛ و روح از معانی گفته‌شده برای این واژه در تفاسیر است و باران و گردش ستارگان دو معنای گفته‌شده در ترجمه‌ها. این پژوهش با روش تاریخی‌‌‌‌تحلیلی به بررسی علل اختلافات معنای رجع پرداخته و با روش معناشناسی نوین و روابط جانشینی اقدام به حل مشکل کرده است. بررسی منابع لغوی، سیر تفاسیر و تحلیل روایات نشان می‌دهد که برخی از واژه‌پژوهان و مفسران در معنایابی این واژه به خطا رفته‌اند. با توجه به این‌که روایات در این موضوع از نظر سند اشکال دارند و خود آن‌ها در ارائۀ معنای این واژه با هم اختلاف دارند، ترجیح آن‌ها مشکل است. همچنین، منابع لغت نیز نتوانسته است از اختلاف دیدگاه‌ها جلوگیری کند. از این رو، در نوشتار پیش‌رو، با کاربست روابط جانشینی و با توجه به معناشناسی دو آیۀ مشابه از سورۀ ذاریات و بروج، مشکل ترجیح روایات حل و معنای درست ارائه شده‌ است.

the meaning of rajʿ in verse eleven of the al-tariq chapter in persian and english exegeses and translations

the word “returning/resurgent” (rajʿ) in the verse “by the resurgent heaven” is one of the words for which persian and english exegetes and translators of the quran have not provided a single meaning. rain; rotation of the sun; moon, and stars; angels, and soul are some of the meanings mentioned for this word in exegeses, and rain and the rotation of the stars are two meanings mentioned in translations. this research studies the reasons for the differences in the meaning of rajʿ through a historical-analytical method and has taken steps to solve the problem through a new semantic and paradigmatic relations method. examining lexical sources, the course of exegeses, and analysis of narrations show that some etymologists and exegetes have gone wrong in finding the meaning of this word. considering the fact that the narrations in this topic have problems in terms of the chain of narrators and they themselves differ in presenting the meaning of this word, it is difficult to give preference to them. similarly, lexical sources have also not been able to prevent the difference of views. therefore, in the following article, by applying paradigmatic relations and considering the semantics of two similar verses from the al-dhariyat and buruj chapters, the problem of the preference of narrations has been solved and the correct meaning has been presented.