ارزیابی مبنای تفسیری اعجاز قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی و جوادی آملی

اعجاز قرآن از مهم‌ترین مبانی تفسیری علامه طباطبایی و آیت‌الله جوادی آملی است. علامه طباطبایی اعجاز قرآن را بر دو اصل می‌داند: قطعاً معجزه وجود دارد و قرآن از مصادیق آن معجزات است. در مقابل، جوادی‌ آملی اعجاز قرآن را با استفاده از قیاسی منطقی نتیجه‌گیری کرده است. همچنین جوادی آملی معتقد است که هیچ زبانی توان ترجمۀ قرآن را ندارد و ترجمۀ قرآن را باعث سقوط و کاهش لطافت‌های آن دانسته؛ ازاین‌رو، برگزیدۀ تفسیر را جایگزین ترجمۀ آیات کرده است. وجه افتراق دیگر دو مفسر این است که علامه طباطبایی فصاحت را تنها به لفظ نمی‌داند، بلکه به لفظ و معنا می‌داند. اما ‌جوادی‌ آملی به‌نوعی تنها بر معنا تاکید دارد و اذعان می‌کند که عرب‌ها الفاظ را داشته، ولی الفاظ دارای این معانی والا را نداشته‌اند. مقایسۀ مبانی دو مفسر نشان می‌دهد که این دو مفسر در اصلِ اعجاز قرآن با یکدیگر اشتراک‌نظر دارند، اما، در تبیین و جزئیات این مبنای تفسیری، میان استاد و شاگرد اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. مهم‌ترین هدف این مقاله واکاوی و تحلیل این موضوع است که خاستگاه این اختلاف دیدگاه کجاست. در این مقاله، با روش تطبیقی، دیدگاه دو مفسر یادشده دربارۀ مبنای اعجاز قرآن بررسی شده است.

evaluating the exegetic foundation of the miraculousness of the quran according to allamah tabatabai and ayatollah javadi amoli

the miraculousness of the quran is one of the most important exegetic foundations of allamah tabatabai and ayatollah javadi amoli. allamah tabatabai considers the miraculousness of the quran to be based on two principles: miraculousness certainly exists and the quran is one of the instances of miracles. in contrast, javadi amoli derives the miraculousness of the quran through syllogism. similarly, javadi amoli believes that no language can translate the quran and translation ruins and reduces its subtleties. thus, he has replaced the translation of the verses with selected exegesis. the other difference between the two exegetes is that allamah tabatabai does not consider eloquence to be limited merely to words; rather, it includes both words and meanings. however, javadi amoli in a way emphasizes only the meaning and acknowledges that the arabs had words but the words did not have these exalted meanings. comparing the foundations of these two exegetes shows that they share a common view regarding the miraculous nature of the quran; however, there is a difference in the explanation and details of these exegetic foundations between the student and teacher. the most important goal of this article is to probe and analyze the source of this difference in opinion. in this paper, the views of the abovementioned exegetes regarding the basis of the miraculousness of the quran have been studied using a comparative method.