بررسی و نقد رویکرد مفسران دربارۀ جدال ابراهیم در آیۀ 74 سورۀ هود

آیۀ 74 سورۀ هود مجادله ابراهیم (ع) با خداوند دربارۀ قوم لوط را گزارش می‌کند. در ارتباط با این موضوع گفتگوهای مفصلی میان مفسران فریقین و حتی متکلمان آنها مطرح و محمل بروز شبهاتی نیز شده است، شبهاتی که گاه عصمت ابراهیم (ع) را به‌صورت خاص و پیامبران را به‌گونۀ عام به چالش کشیده است. برخی موضوع جدال را شخص لوط (ع) و برخی قوم لوط دانسته‌اند. گروهی بر این باورند که جدال ابراهیم (ع) از باب جستجو و تحقیق بوده و برخی معتقدند جدال به معنای شفاعت است. پژوهش حاضر، پس از برشمردن آرای مختلفی که دربارۀ جدال ابراهیم (ع) با خداوند مطرح شده، با بهره‌گیری از روش تحلیل انتقادیِ مستند به آموزه‌های قرآنی، به توصیف و نقد آرای مفسران فریقین در این موضوع می‌پردازد. با توجه به شخصیت دلسوزی که از ابراهیم (ع) در قرآن کریم بازتابانده شده، به نظر می‌رسد مفهوم جدال خواهش و دعایی بوده است از روی شفقت، به‌منظور یافتن راهی برای هدایت قومی که در آستانۀ عذاب الهی قرار گرفته‌اند. اما به دلیل آن‌که، بر اساس علم الهی، این بازگشت امکان‌پذیر نبوده، با درخواست ابراهیم (ع) مخالفت شده ‌است. این جدال، چون پیش از اعلام تصمیم قطعی پروردگار بوده، نافی عصمت پیامبر نیست.

the study and critique of the approach of exegetes regarding abraham’s argument in verse 74 of the chapter of hud

verse 74 of the chapter of hud reports abraham’s argument with god regarding the people of lot. there are detailed dialogues among sunni and shiite exegetes and even their theologians relating to this topic and questions have also been raised in this regard; questions that have challenged the infallibility of abraham (peace be upon him) specifically and prophets in general. some have considered the subject of argument to be the person of lot (peace be upon him) and others the people of lot. a group believes that abraham’s argument was an inquiry and probe and some believe that it was an argument meant to be an intercession. after enumerating the different views regarding abraham’s argument with god, the present paper describes and critiques the views of shiite and sunni exegetes regarding this subject through a critical analytic method based on quranic teachings. considering the compassionate character of abraham reflected in the quran, it seems that the concept of argument is precatory and supplicatory out of compassion and with the intent of finding a way to guide a people who were on the threshold of divine punishment. however, because, based on divine knowledge, this return was not possible, abraham’s request was denied. since this argument was before the announcement of god’s final decision, it does not negate infallibility.