تفسیر تطبیقی جوادی آملی و آلوسی از «مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ» و «اللُّوْلُوُ وَ الْمَرْجَانُ»

یکی از مباحث بسیار مهم در فهم قرآن بحث ظاهر و باطن قرآن است. در برخی روایات برای قرآن هفت بطن شمرده شده است. فهم ظاهر قرآن برای بسیاری از افراد ممکن است، اما فهم باطن قرآن و بطونِ بطون آن برای همه ممکن نیست. یکی از آیات قرآن کریم که فهم آن‌ و مراد حقیقی متکلم از آن در میان دانشوران مسلمان اختلاف‌بر‌انگیز شده آیات 19 تا 22 سورۀ الرحمن است. در این آیات از دو دریا یاد شده که به‌رغم تلاقی با هم درنمی‌آمیزند و از این دو دریا لولو و مرجان به دست می‌آید. این پژوهش به بررسی تطبیقی دیدگاه دو تن از مفسران برجستۀ شیعه و اهل‌سنت، یعنی جوادی آملی و آلوسی، پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که این دو مفسر، در تفسیر ظاهری «مرج البحرین» و «لولو» و «مرجان» در آیات پیش‌گفته، با وجود اختلافات، اشتراک‌نظر هم دارند، ولی در تفسیر باطنی آیات با یک‌دیگر اختلاف کامل دارند.

the comparative exegesis of javadi amoli and alusi regarding maraj al-baḥrain and al-luʾluʾ wa-l marjān

one of the very important topics in understanding the quran is the discussion of the apparent and inner aspects of the quran. some narrations have enumerated seven depths for the quran. understanding the apparent aspect of the verses of the quran is possible for many people; however, not everyone can understand the depths of the quran and the depth of its depth. some of the verses of the holy quran regarding which the understanding and true intent of the speaker has become controversial among muslim scholars are verses 19-22 of the al-rahman chapter. in these verses, two seas have been mentioned that do not mix despite converging together and from these two seas, pearls and coral are obtained. this paper does a comparative study of the views of two prominent shiite and sunni exegetes, that is, javadi amoli and alusi. the findings of this study show that, despite differences, these two exegetes share a common view regarding the apparent interpretation of maraj al-baḥrain (he merged the two seas) and al-luʾluʾ wa-l marjān (the pearl and the coral) in the abovementioned verse; however, they are completely different in their esoteric exegesis of the verses.