واکاوی تطبیقی تفاسیر روایی و فلسفی و عرفانی درباره حقیقت عرش الهی به‌عنوان مرتبه‌ای از عالم مجردات

فهم ماهیت و کارکرد عرش الهی، چه در قوس نزول و چه در قوس صعود و چه در ارتباط خالق با خلق و چه در ارتباط خلق با خالق، یکی از معارف پرمعنا و موثر قرآنی و عرفانی است و آیاتی متعدد و روایات به این مهم پرداخته اند و مفسران، متکلمان و فلاسفه نیز دراین‌باره جست‌وجو کرده‌اند. هدف از این پژوهش، این است که در راستای اهداف و معارف قرآن کریم، با بررسی معنای واقعی عرش و جایگاه آن در حوزه جهان‌شناسی و خداشناسی و معارف الهی، به برخی ابهام‌ها مانند تفکر مشبهه و مجسمه درباره عرش پاسخی روشن دهیم. روش تحقیق کتابخانه ای و تحلیلی است و دستاورد پژوهش، این است که عرش الهی، مرتبه واسط بین مرتبه ذات و مرتبه خلقی و حقیقتی از جنس حقایق غیبی و مرتبه‌ای از عوالم مجردات تام است و مراد از واقعیت عرش در قوس نزول و صدور کثرت از وحدت، تدبیر و مدیریت و ربوبیت الهی است که عرش در این جهت، به‌عنوان علم الهی و قلب انسان کامل نیز معنا می‌یابد.

a comparative analysis of narrative, philosophical, and mystical exegeses regarding the reality of the divine throne as a level of the immaterial world

understanding the nature and function of the divine throne (ʿarsh) whether in the descending or ascending arc of creation or the relationship between the creator and creation or the relationship between creation and the creator is one of the meaningful and influential quranic and mystical teachings and numerous verses and narrations have addressed this important subject. exegetes, philosophers, and theologians have also done research in this regard. the goal of this study is to provide clear answers to some ambiguities such as ideas of similarity and corporeality regarding the ʿarsh by examining the real meaning of ʿarsh and its place in ontology, theism, and divine teachings in line with the goals and teachings of the quran. the method of research is the library method and analytical. the result of this study is that the divine throne is an intermediary level between the essence level and the creational level, a reality of the hidden realities category, and a level of the absolute immaterial worlds. the reality of the ʿarsh in the descending arc and the issuance of diversity from unity refers to divine management and lordship and the throne in this sense is defined as divine knowledge as well as the heart of the perfect human being.