بررسی تفسیری آیات 32-33 سوره «ص» با تاکید بر نقد دیدگاه علامه طباطبایی و علامه فضل‌الله

آیات 32 و 33 سوره ص، از آیات متشابه در قرآن کریم درباره سیره پیامبران است که مربوط به اشتغال حضرت سلیمان به سپاه اسب‏ها و فوت‏ شدن زمان یا زمان فضیلت عبادتی از آن حضرت است. در این مقاله، دیدگاه‌های علامه فضل‌الله و علامه طباطبایی در این زمینه بررسی می‌شود. علامه فضل‏الله، در مواضع بسیاری با رویکرد نقادی به تفسیر المیزان برخاسته، لذا واکاوی دیدگاه وی و تطابق آراء او با آراء علامه طباطبایی، علاوه بر عیارسنجی انتقادات فضل‏الله بر پاره‏ای از مفاد تفسیر المیزان و نیز علاوه بر تبیین معانی آیات موردبحث، پاره‏ای از پندارهای باطل درباره پیامبران را نیز هویدا می‏سازد. مقاله حاضر با روش توصیفیتحلیلی، مبنای تقریرات قابل‌پذیرش از متشابهات سیره انبیا را با اتکا به محکمات سه‏گانه (شامل محکمات عام انبیا، محکمات خاص آن پیامبر و محکمات سیاق) تعریف کرده و ضمن تبیین این محکمات درباره آیات موردبحث، به واکاوی تطبیقی آراء دو مفسر پرداخته است. نتیجه تحقیق، نشان می‌دهد که هیچ‌کدام از ایرادات علامه فضل‏الله به علامه طباطبایی ذیل آیات موردبحث وارد نبوده، گرچه برخی از آراء صاحب المیزان نیز مورد انتقاد است. در پایان، بیانی آورده شده که با محکمات سه‏گانه سازگار بوده و از ایرادات تفاسیر مطرح درباره آیات موردبحث نیز بری باشد.

the interpretation of (q. 38: 32-3) between ṭabāṭabāʾī and faḍlullāh; a comparative-critical study

received: 2021/10/31  |   correction: 2022/4/17   |   accepted: 2022/4/17 (q. 38:323) should be considered as qur’anic mutashabihāt (ambiguousallegorical verses) concerning the prophets’ stories. these two verses are related to solomon’s entertainment with the herd of horses, which has ultimately led to his dawdling in worshipping god or at least not practicing it in its preferred time. the present article examines and evaluates the interpretive viewpoints of two prominent contemporary shi’ite exegetes in this regard, namely sayyid muḥammadḥusayn ṭabāṭabāʾī (19041981) and sayyid muḥammadḥusayn faḍlullāh (19352010). analyzing faḍlullāh’s viewpoints, who has studied ṭabāṭabāʾī’s almīzān in many positions with a critical approach, as well as comparing his interpretive notions with those of ṭabāṭabāʾī, can yield some significant scientific results. in addition to a more thorough explanation of the meanings of the verses in question, such an important task can help to assess faḍlullāh’s critical points towards some of al almīzān’s stances, as well as to judge some of his ideas about the prophets’ life and career per se. the present study hereupon performs its particular task in three stages. using a descriptiveanalytical method, it first defines the basis of a plausible belief about the mutashābih aspects of the prophets’ lives, relying on the general implications of muḥkam (clear) aspects of the qur’anic accounts of the same case, the muḥkam accounts especially has been narrated by the qur’an on solomon, and the connotations of the two mentioned verses’ context. then, it explains these muḥkam foundations for the verses in question. finally, it makes a comparative analysis of the two exegetes’ viewpoints. faḍlullāh’s objections to ṭabāṭabāʾī, the results show that, cannot be accepted, however, some of the latter’s viewpoints should also be criticized. a supplementary explanation is given as well, which seems consistent with the muḥkam aspects of the qur’an, staying away from the valid objections towards the suggested interpretations of the verses in question.   ṭabāṭabāʾī and faḍlullāh; a comparativecritical study. biannual journal of comparative exegetical researches, 8 (15) 87112. doi: 10.22091/ptt.2022.7003.1979.