مطالعه تطبیقی «گفت‌وگو با متن» در روش تفسیری شهید صدر و رویکرد هرمنوتیک گادامر

گفت‌وگو با متن»، الگوی مشترکی است که شهید صدر در تفسیر موضوعی و نیز گادامر در هرمنوتیک فلسفی به‌عنوان عامل تحقق فهم، بر آن تاکید کرده‌اند. از آن جا که رویکرد شهید صدر به «فهم متن قرآن»، توصیه‌ای و رویکرد گادامر به «فهم متن» توصیفی است، پژوهش حاضر از ره گذر مطالعه تطبیقی این دو رویکرد، میزان رَوایی دیدگاه روش‌شناختی شهید صدر را مبتنی بر دیدگاه پدیدارشناختی گادامر بررسی کرده و به پی‌جویی این پرسش پرداخته‌ که بایدها و نبایدها در روش تفسیری شهید صدر تا چه اندازه بر هست‌ها و نیست‌ها در هرمنوتیک گادامر منطبق است. به جهت آن‌که الگوی یادشده در اندیشه این دو متفکر خاستگاه یکسانی ندارد و تشابه دو نظریه ساختاری است، پژوهش حاضر از نوع «مطالعات تطبیقی کلان مبتنی بر همسانی ساختاری» به شمار می‌آید. بررسی عناصر گفت‌وگو در هر دو نظریه، مشروعیت الگوی «گفت‌وگو با متن» در تفسیر موضوعی را به اثبات رسانده و نشان می‌دهد که تفاوت‌های دو نظریه، از اموری خارج از ماهیت و فرآیند فهم ناشی می‌شوند و ازاین‌رو به اعتبار هستی‌شناختی روش تفسیر موضوعی خللی وارد نمی‌کنند.

“dialogue with the text”; a comparative study of muḥammad-bāqir al-ṣadr’s interpretive method and hans-georg gadamer’s hermeneutical approach

as a factor for realizing the phenomenon of understanding, “dialogue with the text” is a common paradigm has been greatly emphasized by both muḥammadbāqir alṣadr (19351980) in his thematic interpretation of the qur’an and hansgeorg gadamer (19002002) in his philosophical hermeneutics. of course, the former’s approach to understanding the qur’anic text seems normative, while the latter’s approach to understanding the text per se is descriptive. through a comparative study of these two different approaches, the present study has examined the validity of alṣadr’s methodological viewpoint according to gadamer’s phenomenological perspective. in addition, it has endeavored to pursue this crucial question to what extent do’s and don’ts in alṣadr’s interpretive method correspond to the is and isn’t of gadamer’s hermeneutics. however, the suggested model does not have the same origin in the thought of these two leading thinkers. the similarity of their theories seems structural, hence, the present study can evidently be categorized as an example of macrocomparative studies based on structural similarities. investigating the elements of conversation in both theories has convincingly proved the legitimacy of “dialogue with the text” as a model for the thematic interpretation of the qur’an. it shows as well that the differences between the two theories stem from some issues outside the essence and process of understanding and therefore do not methodologically undermine the ontological validity of the thematic interpretation.qorbankhani, o. (2022) “dialogue with the text”; a comparative study of muḥammadbāqir alṣadr’s interpretive method and hansgeorg gadamer’s hermeneutical approachḥasanatun&…. biannual journal of comparative exegetical researches, 8 (15) 936. doi: 10.22091/ptt.2022.7416.2034.