تفسیر آیه یازدهم سوره رعد از نگاه مفسران فریقین

 آیه 11 سوره رعد، آشکارا درباره سنت تغییر بحث کرده و اهمیت ویژه آن، ازاین‌جهت است که سرنوشت انسان بر مبنای اراده شخصی خویش در مسیر سعادت یا شقاوت را بیان می‌کند. پژوهش پیش رو، نشان می‌دهد که مفسران فریقین، دو رویکرد درباره این نوع تغییر مطرح کرده‌اند: یکی رویکرد اعمّی که مراد از «ما» ی موصوله در «ما بقوم» را اعم از «نعمت» و «نقمت» گرفته‌اند. هدف از نگارش این مقاله اثبات همین رویکرد است. دوم رویکرد «اختصاصی» مانند دیدگاه علامه طباطبایی که «ما» ی موصوله را به نعمت اختصاص داده‌اند.در این پژوهش، دیدگاه دوم با روش توصیفیتحلیلی نقد شده و این نتایج  به اثبات رسیده است. نگاه جامع به همه آیات قرآن، خلاف دیدگاه علامه طباطبایی را اثبات می‌کند؛ مبنی بر این‌که مراد از «ما بقوم» در آیه محل بحث، اعم از نعمت‌ها و نقمت‌هاست. در «سنت تغییر» مراد از تغییر، تغییرات درونی و واقعی انسان‌هاست که هر فردی می‌تواند از طریق پاک‌سازی روح و نفس خویش و توبه نصوح، این تغییر وضعیت را در خود ایجاد نماید.

Sunni and Shi’ite Qur’anic Exegetes on (Q. 13:11)

Received: 2021/1/21  |   Accepted: 2021/5/21(Q. 13:11) introduces taghyīr (change) as a divine tradition. Indeed, it has specific importance due to its connection with human destiny, which is based on the individual free will to take the path of felicity or fall into the chasm of misery. The present article demonstrates that the Qur’anic exegetes of two major Islamic sects, namely Sunni and Shi’a, have suggested two approaches concerning this type of change. In the first approach, that the present article is seeking to prove, what the relating pronoun mā implies in the Qur’anic phrase “mā bi qawmin” can include both blessing and cursing. However, there is another approach that dedicates the mentioned mā exclusively to blessings and, for example, has been adopted by MuḥammadḤusayn Ṭabāṭabāʾī, the famous Shi’i scholar and exegete. In this research, the second one has been criticized through a descriptiveanalytical method. Additionally, it is emphasized that the change meant by the Qur’an is an inner and real transition, not an apparent and external one. Moreover, such a change may be reached through the purification of the human soul. It seems proper to suggest as well that all divine traditions, especially the tradition of change that has the main role in human destiny, are regarded as one of the significant factors in the training of men.  * Associate Professor, AaMustafa International University   |   mj_eskandarlo@miu.ac.irEskandarlu, M.J. (2022) Sunni and Shi’ite Qur’anic Exegetes on (Q. 13:11). Biannual Journal of Comparative Exegetical Researches, 7 (14) 217239. Doi: 22091/PTT.2021.6025.1843.