تحلیل روش‌شناختی نقدهای علامه جوادی آملی در خصوص آیۀ مباهله بر تفسیر المنار

از برجسته‌ترین تفاسیر شیعه، تفسیر «تسنیم» نوشتۀ علامه جوادی ‌آملی و از تفاسیر طراز اوّل قرآن در بین اهل‌سنت، تفسیر «المنار» تالیف رشیدرضا می‌باشند. این دو تفسیر از دو خاستگاه فکری و اعتقادی متفاوت برآمده‌اند اما نسبتاً از شیوه‌ها و اسلوب‌های مشترکی برخوردارند، به همین دلیل المنار حضور قابل توجهی در تسنیم دارد و در جای‌جای تسنیم شاهد مواجهه‌های مختلف علامه جوادی با آراء رشیدرضا هستیم. نظر خاصّ المنار در خصوص شان نزول و بیان مصادیق در خصوص جریان مباهله‌ از مطالبی است که به‌طور مبسوط در تفسیر تسنیم به نقد کشیده شده است. نگارندگان این پژوهش برآنند که با روش تحلیلی، مواجهۀ دو مفسّر در مورد این آیه را مورد مداقۀ روش‌شناختی قرار دهند تا میزان سقیم یا غیرسقیم بودن آراء این دو مفسر مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. یافته‌های این پژوهش حکایت از آن دارد که المنار در موضوع مباهله جانب‌دارانه و با پیش‌فرض عمل کرده و از مفسران، محدثان و مورخان اهل‌سنت بلکه از صاحبان صحاح نیز به نحو مشهود فاصله گرفته و آراء ابن‌تیمیه را بر دیگر شخصیت‌های علمی اهل‌سنت ترجیح داده است؛ بر همین اساس است که می‌بینیم آیت‌الله جوادی از اساس کلام رشیدرضا را مردود دانسته و علاوه بر ابطال اندیشه و روش وی، گرایش‌ها و تعصّبات ناصوابش را نیز یادآور شده است.

The Methodological Analysis of the Criticisms of Allameh Javadi Amoli to Tafsir al-Manar Regarding the interpretation of the Verse al-Mubahalah

“Tasnim” by Allameh Javadi Amoli and “alManar” by Rashid Riza are two seminal exegeses of the Qur’an in Shi’ism and Sunnism respectively. These two exegetical books originate from two different intellectual and ideological sources though they have rather common methods and styles due to considerable overlap between the above books. However, alManar’s interpretation of the circumstances of revelation and evidences related to the verse of alMubahalah are criticized by Allameh Javadi in his book, Tasnim. The authors in this study aim to analytically examine the methodological approach of the above commentators on the aforementioned verse. The results of the study show that alManar has adopted a biased and partial approach to the event of alMubahalah and has vividly distanced from Sunni commentators, narrators, historians, and even Sahibani Sahhah to prioritize the ideas of ibn Taymiah over those of other Sunni characters. Therefore, Allameh Javadi Amoli basically rejects the ideas and methods of Rashid Riza in this regard as well as his inappropriate tendencies and prejudice.Bayat, M.h; Muhaqqeqi, H. (2020) The Methodological Analysis of the Criticisms of Allameh Javadi Amoli to Tafsir alManar Regarding the interpretation of the Verse alMubahalah. Biannual Journal of Comparative Exegetical Researches, 6 (11) 1942.  Doi: 10.22091/ptt.2020.4457.1575