بررسی نقش قرائن در گوناگونی رهیافت‌های تفسیری با محوریت تفسیر آیت الله صادقی‌تهرانی و عزّت دروزه

نگرشی تاریخیتحلیلی به سیر پیدایش و تطوّر تفسیر قرآن نشان‌دهندۀ گوناگونی رهیافت‌های تفسیری با ویژگی‌های مختلف مفسران است؛ به‌گونه‌ای که ظهور پیوستۀ مفسران و ارائۀ تفاسیر جدید، فهم آیاتی از قرآن را به پدیده‌ای متغیر تبدیل کرده است. پرسش درخور تامل این است که منشا اختلاف برداشت‌ها در فرآیند فهم قرآن چیست؟ به این پرسش پاسخ‌های گوناگونی داده شده است؛ این پاسخ‌ها عمدتاً با نص قرآن یا شخصیت مفسران ارتباط دارد، اما فرضیۀ اصلی این نوشتار این است که یکی از عوامل موثّر در شکل‌گیری اختلاف‌نظرها در فهم و تفسیر قرآن برخاسته از رویکرد مفسران نسبت به قرائن تفسیری است. ازآنجاکه آیت‌الله صادقی مفسر معاصر شیعی و محمد عزّت دروزه مفسر معاصر اهل‌سنت هردو در تفسیر آیات الهی رویکردی اجتهادی دارند، لذا پژوهش حاضر به بررسی کاربست قرائن در فهم قرآن و نقش آن در دو تفسیر «الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنّة» و «التفسیر الحدیث» پرداخته و نشان داده است که تفاوت تفسیرها متاثّر از تفاوت دیدگاه مفسران نسبت به قرینه‌ها است.

A Study of the Impact of Clues in the Variation of Tafsir-Oriented Approaches: Evidence from the Quran Tafsirs of Ayatollah Sadeqi Tehrani and Ezzat Daruzah

Received: 20200531   |   Accepted: 20200927 The historicalanalytical outlook of a survey of the emergence and evolution of Quran tafsirs indicate various hermeneutical approaches coupled with the interpreters’ various qualifications and characters. It has been so effective that the coming of various interpreters and their modern tafsirs are followed by various and variable elements in appreciating the meanings of the Holy Quran. Now the noteworthy query is as follows: What is the source of the differences in understanding the Holy Quran? A wide range of answers have been given to this query. These answers are functions of the very text of the Holy Quran and/or the character of the Quran interpreters. However, the main hypothesis of this paper is that one of the causes of such discrepancies pertains to the differences of the interpreters over the differences that pertain to appreciation and tafsir of the Quran as emanating from the interpreters’ approaches to the tafsir clues. As both Ayatollah Sadeqi Tehrani and the Sunni scholar Muhammad Ezzat Daruzah have adopted an ijtihadbased outlook to interpreting the Divine verses, the present paper draws upon Ayatollah Sadeqi Tehrani’s book alFurqan fi Tafsir alQuran bi alQuran wa alSunnah, and Daruzah’s alTafsir alHadith. It indicates that various tafsirs emanate from the interpreters’ approaches to the tafsir clues.© Khedmatkar Arani, K; Fahimi Tabar, H.R; Rastegar Jazi, P. (2021) A Study of the Impact of Clues in the Variation of TafsirOriented Approaches: Evidence from the Quran Tafsirs of Ayatollah Sadeqi Tehrani and Ezzat Daruzah. Biannual Journal of Comparative Exegetical Researches, 6 (12) 259282.  Doi: 10.22091/PTT.2020.4780.1654