بررسی و نقد دیدگاه مفسران درباره آیه 120 سورۀ انعام (تحلیلی از ظاهر و باطن اثم)

قرآن با تعابیر گوناگونی از گناه یاد کرده که واژه‌ «اثم»، یکی از پرکاربردترین تعابیر است. در آیه 120 سورۀ انعام، از دو قسم ظاهر و باطن «اثم» در عبارت *وَ ذَرُوا ظَاهِرَ الْاِثْمِ وَ بَاطِنَهُ* یاد شده است. مفسران در تفسیر آیۀ شریفه کم‌تر به ‌این‌ معنا توجه داشته و از مفهوم آیه دور شده‌اند؛ زیرا بیش‌تر مفسران، آن را به دو قسم گناهان ظاهری و گناهان باطنی معنا کرده‌اند. تحقیق حاضر، مفهوم ظاهر و باطن گناه را بررسی می‌کند که غالبا از آن  غفلت شده؛ حال آن که روشن شدن مفهوم ظاهر و باطن گناه در رسیدن به مقصود آیه بسیار ضروری است. برای این منظور، به روش توصیفی-تحلیلی با مراجعه به تفاسیر، آراء مفسران در تفسیر ظاهر و باطن اثم با استناد به شواهد درون‌متنی و برون‌متنی آیه، از منابع تفسیری، ادبی، اخلاقی و عرفانی، مفهوم ظاهر و باطن اثم بررسی و نقد شده است. نتیجۀ حاصل از این تحقیق آن است که مقصود از ظاهر گناه، صورت آشکار آن است که با اعضا و جوارح انجام می‌شود و چهرۀ باطن آن، اندیشۀ معصیت در دل و جان است که در ضمیر انسان رسوخ دارد. در نتیجه، آیۀ شریفه به دو چهره از یک گناه توجه دارد نه به تقسیم گناه، به گناهان ظاهری و باطنی که در غالب تفاسیر دیده می‌شود.