بررسی و تحلیل تفسیری داستان سلیمان(ع) و ملکۀ سبا در نگاه قرآن کریم و تطبیق آن با عهد قدیم

داستان سلیمان(ع) و ملکۀ سبا، در قرآن کریم و عهد قدیم نقل شده و از قصه‌های قابل تعمق برای اندیشه‌وران است. از تطبیق این دو کتاب،استنتاج می‌گردد که هردو کتاب هدف غاییِ ملکۀ سبا را درک و دریافتِ حکمت سلیمان تلقی نموده‌اند و متعرض در تایید وجود تاریخی حضرت سلیمان(ع) و پذیرش اصل داستان از حیث بنا نهادن روابط اجتماعی و انسانی، نسب، دانش و حکمت سلیمان(ع) و غیره شده‌اند؛ اما در حجم و نوع بیان بسیاری از ارکان این موضوع، همانند احضار تخت بلقیس، خبرآوردن هدهد، عبور بلقیس از آبگینه و غیره که در قرآن کریم با هدف تعلیم و تربیت نقل شده، در عهد قدیم بیان نشده‌اند؛ هم‌چنین در این دو کتاب، شیوۀ گزارش این گزاره‌ها در مسائلی چون: جایگاه (پادشاهی یا پیامبری)، عصمت سلیمان(ع) از آغاز تا فرجام سلطنت، برجسته‌سازی فرآیند دین‌دار شدن و ارتقای مقام ملکۀ سبا از بت‌پرستی به توحید و غیره، اختلافات مبنایی وجود دارد که اساسی‌ترین نکتۀ افتراقی را در تفاوت رویکردها و اشارات تشریحی (هدایتی یا سرگرمی) در بیان این داستان باید دانست. از این ‌رو، نشان دادن تطبیقی تفاوت‌ها و شباهت‌ها وتحلیل این دیدار از حیث روش، ساختار و محتوا با رویکردی توصیفی-تحلیلی، هدف اصلی و بدیع مقالۀ حاضر قلمداد می‌شود.

An Exegetical Analysis of the Story of Sulaymān and the Queen of Sheba from the View of the Qur’an and Its Comparison with the Old Testament

Received: 2020/5/3  |   Accepted: 2020/11/7The story ofSulaymān and the Queen of Sheba has been narrated in the Noble Qur’an and the Old Testament as one of the profound stories among the thinkers. From the comparison of these two narrations, it is concluded that although both scriptures have recognized the ultimate purpose of the Queen of Sheba was understanding the wisdom of Sulaymān and have confirmed the historical existence of Prophet Sulaymān and the story in terms of establishing social and human relations, lineage, knowledge, and wisdom of Sulaymān and so on, they are different with respect to the quantity and quality of narrating many aspects such as calling Bilqis’ throne, bringing an account by the Hoopoe Bird (Hud Hud), passing the glass surface by Bilqis and so on quoted in the Noble Qur’an with educational purposes whereas they have not been mentioned in the Old Testament. Besides, there are fundamental differences between the reporting method in these two scriptures in issues such as position (kingdom or prophethood), infallibility of Sulaymān from the beginning until the end of his reign, highlighting the process of converting to Islam and the promotion of the Queen of Sheba from idolatry to Tawhid (monotheism) and so on such that the most basic differences between these two narrations refer to their different approach and explanation (in terms of being for guidance or entertainment). Therefore, the comparative display of the differences and similarities as well as the the analysis of this visit in terms of method, structure, and content using a descriptiveanalytical approach is considered the main innovative purpose of the present article.