نظریه‌پردازی تطبیقی درباره عصمت پیامبر اکرم(ص) از تاثیرگذاری بر وحی (بررسی تطبیقی ادلۀ عقلی برخی مفسران عقل‌گرا با محوریت آیه 15سورۀ یونس)

از شبهات دیرین درباره سلامت وحی، تاثیرپذیری آن از حالات درونی پیامبر اکرم(ص) بوده است و مخالفان بر اساس این پندار نادرست، قرآن را آمیزه‌ای از سخن خدا و کلام بشری دانسته‌اند. این مقاله در پیِ اثبات عصمت پیامبر از تاثیرگذاری بر وحی و سلامت قرآن است. گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و پردازش اطلاعات به‌صورت تحلیل محتوا و تفسیر موضوعی روش‌مند تطبیقی است. پاسخ به این شبهه، با محوریت آیه 15 سورۀ یونس، در چهار تفسیر التبیان، المیزان، کشاف و فی ظلال القرآن از تفاسیر مهم شیعه و اهل‌سنت خواهد بود که دارای رویکرد عقل‌گرایانه هستند. این تفاسیر افزون بر استدلال به این آیه به‌عنوان یکی از ادلۀ نقلیِ عصمت پیامبر از تاثیرگذاری بر قرآن، به پاره‌ای براهین عقلی نیز استناد کرده‌اند. ره‌آورد این پژوهش آن است که طبق نظر چهار تفسیر، عبارت آیۀ شریفه بر سلامت وحی دلالت دارد و پیامبر(ص)، از تاثیرگذاری بر وحی معصوم بوده و در قرآن هیچ‌گونه تغییر، تبدیل، تعویض، حذف یا اضافه‌ای صورت نگرفته است. براهین عقلی مورد نظر مفسران عبارتند از: «عدم مالکیت پیامبر»، «مالکیت الهی و سلب مالکیت از پیامبر»، «مدبریت، خالقیت و علم الهی»، «عدم قدرت پیامبر» و «توحّد قدرت» که برهان اخیر نسبت به دیگر براهین، محکم‌تر به نظر می‌رسد.

The Comparative Theorizing about Infallibility of the Holy Prophet (PBUH) in Terms of Affecting Revelation

Received: 2020/5/7  |   Accepted: 2021/1/4One of the old arguments on the authenticity of Wahy (revelation) is whether it has been affected by the inner sentiments of the holy Prophet (PBUH) or not so based on this inappropriate thought, the opponents have considered the Qur’an a mixture of the word of God and human word. The present study aims to prove infallibility of the Prophet in terms of affecting Wahy and the Qur’an’s authenticity. Data collection is conducted using library method and data analysis is done through content analysis and comparative methodical thematic interpretation. Answering this argument is based on the 15th verse of Surah Yunus discussed in four important Shi’ite and Sunni exegetical books named “atTibyān”, “alMizān”, “Kashshāf”, and “Fi Zilāl alQur’an” all having a rationalist approach. These exegeses, in addition to making a reference to this verse as one of the traditional reasons for infallibility of the Prophet in terms of not affecting the Qur’an, have also referred to some rational arguments. The results of the study show that according to the four above exegeses, this holy verse implies the authenticity of Wahy and the prophet is infallible in terms of affecting that so there has not been any change, transformation, exchange, deletion, or addition in the Qur’an. The rational arguments focused by the commentators include “the prophet’s lack of ownership”, “divine ownership and taking this right away from the Prophet”, “God’s prudence and His creative power and science”, “the Prophet’s lack of power”, and “unity of power” that the last one seems to be more reliable.