بررسی تطبیقی استناد اختلاف قرائات به اجتهاد یا سنت

موضوع این مقاله بررسی دو نظریه استناد اختلاف قرائات به اجتهاد قاریان یا سنت نبوی است. بر این اساس، نخست با بیان اجمالی کیفیت اختلاف قرائات، مساله استناد قرائات به اجتهاد یا سنت، به عنوان محل اختلاف تبیین شده، آنگاه دلائل هر دو دیدگاه بررسی و نقد شده و ثابت گردیده است که عالمان قرائت، قرائت غیر مستند به سنت را معتبر نمی‌دانند و مدعیان استناد قرائات به اجتهاد، میان اجتهاد در قرائت و اختیار قرائت به صورت استدلالی، خلط کرده‌اند. افزون بر آن در برخی موارد که صحابه رسول خدا(ص) اجتهاد کرده‌اند، برخی دیگر از صحابه در برابر اجتهادات آنان ایستاده‌اند. نیز دیدگاه استناد اختلاف قرائات به سنت از دو حیث سنت متواتر و آحاد مورد بررسی و نقد قرار گرفته و ثابت شده است که بر فرض صحت تواتر قرائات پس از زمان پیامبر(ص)، افزون بر آنکه تواتر نقشی در صحت محتوای قرائات ندارد، قاعده در فرض تعارض به جهت علم اجمالی به اینکه همه قرائات مراد واقعی نیست، رجوع به قرائت اظهر و در صورت نبود آن، تساقط قرائات و رجوع به دلیل دیگر است.

baresi tatbighi e estenad ekhtelaf e qeraaat be ejtehad ya sonnat

received: 25/02/2019   |   accepted: 24/05/2019 the legislative authority of prophet muhammad is acknowledged in shi’ism but there is not consensus on this issue among sunni scholars. this study seeks to explain the authority of prophet muhammad (pbuh) in legislating the heavenly commands based on “the theory of divine permission and guardianship of prophet muhammad in legislating rules relying on the qur’anic verses and sunni and shi’ite viewpoints”. in the outset, theoretical literature and basic principles were reviewed and then the main theory was explained. moreover, using the verses of the noble qur’an and sunni and shi’ite perspectives, the references for the theory were presented, and by the review analysis of relative verses and perceptions, the hypothesis of the study was defended. the theory in this research states that god has given permission to prophet muhammad (pbuh) and has bestowed him authority to shari’ah (religion) so that he can infer the required rules for society within the framework of islam and in accordance with time requirements. the above theory has major differences from the theories of “ijthad annabi” and “tafwiz amr addin ila annabi”. using qualitative, analytical, descriptive, and referential methods, this article concluded that the authority of prophet muhammad (pbuh) in legislation of the divine commands is as extensive as his prophetic mission, thereby it includes various domains. legislation of ahkam is basically within the authority of god and no one else has the same right as it is stated for wiiayat (guardianship) and shifa’at (intercession). however, god almighty has given permission within a specified framework to the prophet to have authority in legislation so that he can modify some ahkam according to likely expediencies. this authority is exclusively given to the prophet by the permission of god.