بررسی و نقد نظریات مفسران در بیان وجه ارتباط شرط و جزایِ آیه سوم سوره نساء

پر بحث ‌ترین شرط و جزا در قرآن کریم در آیه سوم سوره نساء است. وَ اِنْ خِفْتُمْ اَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى‏ فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَاِنْ خِفْتُمْ اَلاَّ تَعْدِلُوا فَواحِدَهً اَوْ ما مَلَکَتْ اَیْمانُکُمْ ذلِکَ اَدْنى‏ اَلاَّ تَعُولُوا. و اگر بیم دارید که درباره یتیمان دادگری نکنید، هر چه از زنان که پسندید، دودو، سه‌سه، چهارچهار، به همسرى گیرید. پس اگر بیم دارید که دادگری نکنید، پس یک [زن گیرید] یا به آنچه [از کنیزان‏] مالک شده‏اید. این [روش] نزدیک‌تر است بدان که ستم نکنید. مفسرّان در بیان وجه ارتباط جمله وَ اِنْ خِفْتُمْ اَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى و جمله فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ شش وجه بیان کرده‌اند. این وجوه به اختصار از این قرارند: 1. ازدواج با دیگر زنان موجب دادگری با دختران یتیم است. 2. ازدواج با دختران یتیم موجب دادگری با آنان است. 3. دادگری میان یتیمان در گرو محدودیت ازدواج است. 4. دادگری میان زنان همچون دادگری میان یتیمان لازم است. 5. پاکدامنی همانند دادگری در یتیمان لازم است. 6. دادگری میان یتیمان در گروی ازدواج با مادر آنان است. برخی از مفسران نیز هر چند لزوم ارتباط بین شرط و جزا را پذیرفته‌اند، لیکن میانه دو جمله فوق در این آیه ملازمه و پیوستگی نمی‌دانند. این مفسران چهار گونه سخن گفته‌اند. این چهار سخن و آن شش وجه مورد بررسی و نقد قرار گرفته‌اند و به نظر می‌رسد وجه ششم برترین و بهترین وجه در بیان ارتباط شرط و جزا باشد.

evaluation of the relationship between condition and clause in the third verse of sura nesa

condition and clause in the third verse of sura nesa many discussions are taking place about condition and clause which is available in the third verse of sura nesa. sentence: if you fear that orphans do not justice and sentence: the women who like marry, what communication with each other? there are six theories about it. these theories are as follows: 1.marry other women in justice with orphan girl. 2.marrying orphan girls cause justice to them. 3.marriage is limited to justice orphans. 4.do justice among women as orphans. 5.virtue like justice orphans in necessary. 6.for justice orphans, marry their mother. and some commentators have also believes that if communication between the two is not. after investigation, it is obvious the sixth theory is better and superior. and the relationship between the two sentences in the third verse of sura nesa: if you fear that orphans do not justice and so marry women who liked it is that for justice orphans, marry their mother.