جایگاه و کارکرد قرائات شاذ در تبیین و توسعه معانی آیات قرآن کریم از منظر مفسران فریقین

قرائت‌های شاذ و غیرمشهور، به‌عنوان یکی از انواع قرائت‌های قرآن کریم، کمتر مورد توجه و بازخوانی واقع شده است. قرائت شاذ، قرائتی است که سند آن صحیح، ولی به طریق تواتر و یا استفاضه که میان مردم مقبولیت دارد، نقل نشده باشد. تعمّق و بازپژوهی در این قرائت‌ها، می‌تواند کارکردهای قابل ملاحظه‌ای در تفسیر فریقین از آیات قرآن داشته باشد. ازاین‌رو، نمی‌توان قرائت‌های شاذ را به طور کامل مردود و نادیده انگاشت. تبیین قرائت‌های شاذ و کارکردهای آنها در تفسیر فریقین در مقایسه با قرائت‌های مشهور، مسئله پیش‌رو است. بدین‌منظور، در این نوشتار ابتدا مهم‌ترین مولفه‌ها و مباحث مربوط به قرائت‌های شاذ مورد تبیین و بررسی قرار گرفته است. سپس، با ارائه شواهدی از این قرائت‌های آثار و کارکردهای مختلف آن در تفسیر فریقین از قرآن کریم نشان داده شده است. تبیین و توسعه معنایی آیات از مهم‌ترین کارکردهای قرائت‌های شاذ در تفسیر قرآن کریم است. از این رهگذر، با پردازش و تحلیل نمونه آیاتی از قرائت‌های شاذ در کنار قرائت‌های مشهور، می‌توان به نوعی بر خوانش‌های تفسیری آیات افزود و کارکرد آنها را نمایان ساخت

The Function of Shaz (Irregular) Qira’at (Recitations) in Explaining and Expanding the Exegesis of the Noble Qur’an from Shi’ite and Sunni Perspectives

Received: 23/9/2018   |   Accepted: 16/5/2018Shaz (irregular) Qira’at as a variety of methods in the recitation of the Noble Qur’an has not received adequate attention and review yet. Irregular recitation is a method in Qira’at which has authentic reference but is not narrated through a sound chain of transmission or Istifazah acceptable among people. Contemplation and research on these recitations can have considerable effects on Sunni and Shi’ite exegesis of the Qur’anic verses. Therefore, such recitations cannot be totally rejected or ignored. This study aims to compare irregular recitations with the regular and wellknown ones and explain their function in Sunni and Shi’ite exegesis. For this purpose, the most important criteria and relevant arguments to irregular recitations and their different function in Sunni and Shi’ite exegesis of the Noble Qur’an are first reviewed; and then, some instances from these recitations along with their different effects and functions in Sunni and Shi’ite exegesis of the Holy Qur’an are displayed. Semantic explanation and expansion of the verses are of the most important functions of the abovementioned recitations for the exegesis of the Noble Qur’an. In this regard, the analysis of some irregular recitations compared to their regular counterparts can foster exegetical review of the verses and also reveal their function.