رابطه نیازهای بنیادین روان‌شناختی و رفتارهای ارتقادهنده سلامت با اضطراب سلامت در زنان سالمند: نقش میانجی تاب‌آوری

سالمندی یکی از مهمترین مراحل زندگی انسان است که در آن، سالمند با طیف وسیعی از تغییرات بخصوص در حیطه سلامتی جسمانی و روان‌شناختی مواجه می‌شود. اضطراب سلامت در افراد به خصوص در سالمندان می‌تواند تاثیرات نامطلوبی داشته باشد که بررسی عوامل تاثیرگذار بر آن اهمیت پیدا می‌کند. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی رابطه نیازهای بنیادین روان‌شناختی و رفتارهای ارتقادهنده سلامت با اضطراب سلامت در سالمندان با میانجی‌گری تاب‌آوری انجام شد. روش مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان سالمند ساکن در شهر تبریز در بهار 1402 بود که از میان آنها تعداد 220 سالمند به روش نمونه‌گیری دردسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای اندازه‌گیری شامل مقیاس تاب‌آوری کونور و دیویدسون، پرسش‌نامه نیازهای بنیادین روان‌شناختی، پرسش‌نامه رفتارهای ارتقادهنده سلامت و پرسش‌نامه اضطراب سلامت بود. داده‏های جمع‌آوری شده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون با کمک نرم‌افزار spss نسخه 23 و با استفاده از تحلیل مسیر به وسیله نرم‌افزار lisrel نسخه 8.8 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که نیازهای بنیادین روان‌شناختی (خودمختاری، شایستگی و ارتباط) با اضطراب سلامت زنان سالمند رابطه منفی دارد، رفتارهای ارتقادهنده سلامت (تغذیه، فعالیت بدنی، مسئولیت‌پذیری در مورد سلامت، مدیریت استرس، روابط بین‌فردی و رشد معنوی) با اضطراب سلامت زنان سالمند رابطه منفی دارد. تاب‌آوری با اضطراب سلامت زنان سالمند رابطه منفی دارد. همچنین نیازهای بنیادین روان‌شناختی از طریق تاب‌آوری با اضطراب سلامت زنان سالمند رابطه دارد و رفتارهای ارتقادهنده سلامت از طریق تاب‌آوری با اضطراب سلامت زنان سالمند رابطه دارد. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود که با افزایش تاب‌آوری در سالمندان و برآورده کردن نیازهای روان‌شناختی و آموزش رفتارهای ارتقادهنده سلامت می‌توان از افزایش اضطراب سلامت پیش‌گیری کرد.

the relationship between basic psychological needs and health promoting behaviors with health anxiety in older women: the mediating role of resilience

old age seems to be one of the most crucial stages of human life during which individuals encounter a wide range of changes, particularly in the realm of physical and psychological health. health anxiety, especially in older adults, can have undesirable effects, making it important to examine the factors influencing this variable. therefore, this study aimed to investigate the relationship between basic psychological needs (bpns) and health-promoting behaviors (hpbs) with health anxiety in older adults, through the mediating role of resilience. this was a correlational study, of path analysis type. the statistical population of this research included all older women residing in tabriz, iran in the spring of 2023, among whom 220 individuals were selected as the sample using convenience sampling method. the measurement tools included the connor and davidson’s resilience scale, bpns questionnaire, hpbs questionnaire, and health anxiety questionnaire. the collected data were analyzed using pearson’s correlation coefficient in spss-23 software and path analysis in lisrel 8.8 software. the results indicated that bpns (autonomy, competence, and relatedness) have a negative relationship with health anxiety in older women; hpbs (nutrition, physical activity, health responsibility, stress management, interpersonal relationships, and spiritual growth) have a negative relationship with health anxiety in older women. resilience had a negative relationship with health anxiety in older women. moreover, bpns were related to health anxiety in older women through resilience, as well as hpbs were related to health anxiety in older women through resilience. therefore, it can be concluded that increasing resilience in older adults and fulfilling bpns along with educating hpbs can prevent the increase of health anxiety.