رابطه فعالیت‌های روزمره زندگی با پریشانی روان‌شناختی در سالمندان: نقش میانجی احساس تنهایی

امروزه توجه به سالمندان و تلاش برای بهبود سلامت روان شناختی آنها اهمیت بسیاری دارد. از این رو شناسایی عوامل بالقوه ای که می تواند بر کاهش یا افزایش پریشانی روان‌شناختی آنها تاثیر بگذارد، برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پریشانی روان شناختی، از مسائل مهم و قابل توجه است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی احساس تنهایی در رابطه بین فعالیت های روزمره زندگی و پریشانی روان شناختی در سالمندان اجرا شد. روش پژوهش حاضر همبستگی از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه آماری شامل تمامی سالمندان مقیم شهر ایلام در سال 1401 بود که از بین آنها 385 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در این پژوهش، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس لاویبوند، پرسش‌نامه فعالیت های روزمره زندگی ماهونی و بارتل و مقیاس احساس تنهایی راسل و همکاران توسط شرکت کنندگان تکمیل شدند. داده های جمع آوری شده، با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر به ترتیب در نرم افزارهای spss نسخه 25 و amos نسخه 25 مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بین فعالیت های روزمره زندگی و احساس تنهایی رابطه مستقیم منفی، بین فعالیت های روزمره زندگی و پریشانی روان‌شناختی رابطه مستقیم منفی و بین احساس تنهایی و پریشانی روان شناختی رابطه مستقیم مثبت وجود دارد. همچنین فعالیت های روزمره زندگی از طریق نقش میانجی احساس تنهایی با پریشانی روان شناختی رابطه غیرمستقیم معنی داری داشت (p<.05, β=-.17). با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت که هدف قرار دادن فعالیت های روزمره زندگی و احساس تنهایی در ارتباط با درمان ها و کمک های روان‌شناختی برای سالمندان می تواند موثر باشد. بنابراین پیشنهاد می شود مشاوران و روان شناسان حیطه سالمند با بکارگیری تدابیری جهت کمک به کاهش احساس تنهایی در سالمندان گام سازنده ای در راستای کاهش پریشانی روان شناختی سالمندان بردارند.

the relationship between activities of daily living and psychological distress in older adults: the mediating role of loneliness

today, paying attention to older adults and trying to improve their psychological health seems highly important. therefore, identifying the potential factors that can affect the reduction or increase their psychological distress appear to be crucial and significant for early diagnosis and prevention of psychological distress. consequently, this study aimed to investigate the mediating role of loneliness in the relationship between activities of daily living (adls) and psychological distress in older adults. this was a correlational study, of path analysis type. the statistical population included all older adults living in ilam, iran in 2022, among whom 385 were selected using convenience sampling method. the participants of this study filled out lovibond’s depression, anxiety and stress scale, mahoney and barthel’s adls questionnaire and the russell et al.’s loneliness questionnaire. the collected data were analyzed using pearson’s correlation coefficient and path analysis in spss-25 and amos-25 software, respectively. the results of path analysis demonstrated that there is a negative direct relationship between adls and loneliness, a negative direct relationship between adls and psychological distress, and a positive direct relationship between loneliness and psychological distress. adls also had an indirect and significant relationship with psychological distress through the mediating role of loneliness (p<.05, β=-.17). according to the results of the current research, it can be said that targeting the adls and loneliness in relation to treatments and psychological services can be effective for older adults. therefore, it is suggested that counselors and psychologists working in the field of older adults take a constructive step in reducing the psychological distress of older adults by using measures to help reduce their feeling of loneliness.