بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه آگاهی از تغییرات وابسته به سن در سالمندان مقیم جامعه ایرانی

پیری ذهنی جنبه مهمی از فرآیندهای پیری روانی به نظر می رسد. با این حال فقدان یک ابزار مناسب در ایران جهت سنجش پیری ذهنی به چشم می خورد. بنابراین هدف این مطالعه روایی و پایایی فرم کوتاه پرسشنامه آگاهی از تغییرات وابسته به سن بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی سالمندان بالای 60 سال شهرهای کرمانشاه، تهران ،همدان ،سمنان، تبریز و ارومیه بودند که از میان آنها دو نمونه 352 نفری (170 مرد و 182 زن ) و 325 نفری( 131 مرد و 194) زن به ترتیب برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه های آگاهی از تغییرات وابسته به سن کاسپر و همکاران و ادراک پیری بارکر و همکاران پاسخ دادند. به منظور بررسی ساختار عاملی پرسش نامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به شیوه چرخش و ریماکس استفاده شد که نتایج نشان داد 10 گویه در قالب دو عامل در پرسش نامه جهت سنجش آگاهی از تغییرات وابسته به سن وجود دارد که به ترتیب عبارتند از دستاوردها (5 گویه) و زیان ها( 5) گویه. همچنین نتایج تحلیل داده ها نشان داد پایایی درونی بر حسب آلفای کرونباخ برای زیر مقیاس های دستاوردها و زیان ها به ترتیب 85% و 0/91 بود. به منظور بررسی روایی پرسش نامه از تحلیل عاملی تاییدی و روایی همگرا استفاده شد که نتایج حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مدل دو عاملی پرسشنامه از برازش بسیار خوبی در نمونه مورد مطالعه برخوردار است، که نشان دهنده روایی مطلوب پرسش نامه است. همچنین ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین مولفه های آگاهی از تغییرات وابسته به سن و ادراک پیری رابطه معناداری وجود دارد به این ترتیب که مولفه دستاوردها همبستگی مثبتی با مولفه های کنترل مثبت و پیامدهای مثبت و همبستگی منفی با پنج مولفه باقیمانده از ادراک پیری داشت با این حال، مولفه زیان ها دقیقاً در جهت مخالف بود بنابراین کاربست پرسش نامه 10 گویه ای آگاهی از تغییرات وابسته به سن سالمندان در مطالعات آینده و بررسی رابطه پیری ذهنی با دیگر متغیرهای مهم سالمندان می تواند یافته های جدیدی پیرامون سالمندان ایرانی فراهم آرود.

testing the psychometric properties of the awareness of age-related changes questionnaire in a sample of the community-dwelling older adults in iran

subjective aging appears to be an important aspect of processes of psychological aging at large. however, there is lack of an appropriate tool for assessing subjective aging in iran. therefore, the current study aimed to evaluate the reliability and validity of the short form 10item awareness of agerelated changes (aarc) questionnaire in an iranian sample. the statistical population contained all older adults aged 60 and above living in six cities of iran, namely kermanshah, tehran, hamedan, semnan, tabriz and urmia, among whom two samples of 352 (170 male and 182 female) and 325 people (131 male and 194 female) were selected, using convenience sampling, for exploratory factor analysis (efa) and confirmatory factor analysis (cfa), respectively. participants filled out casper et al.’s aarc questionnaire and barker et al.’s perception of aging questionnaire. the factor structure of the questionnaire was analyzed using efa with varimax rotation, results of which indicated that there were 10 items which exhibited the highest loadings on 2 emerged components include aarcgains (5 items) and aarclosses (5 items). in terms of reliability indicators, the internal consistency for two subscales of aarc questionnaire (gains and losses) were shown to be 0.85 and 0.91, respectively, using cronbach’s alphacoefficient. the validity of the questionnaire was analyzed using cfa and a test of convergent validity. the results of cfa indicated that the fitted model for two subscales of questionnaire, namely aarcgains and aarclosses, has a good fit in the study’s sample, which supports the validity of the questionnaire. moreover, pearson’s correlation coefficient revealed significant relationship between components of aarc and that of perception of aging. as such, aarcgains was correlated positively with components of positive control and positive consequences, and negatively with remaining five components of perception of aging. aarclosses, however, went in the exactly opposite direction. consequently, the utilization of the 10item aarc questionnaire in future studies and in the consideration of the interrelationship of subjective aging and other significant elderlyrelated variables may result in new findings regarding older living in iran.