مقایسه اثربخشی تمرینات ذهن‌آگاهی و بازخورد زیستیآرام‌سازی بر اضطراب، افسردگی و تعادل عملکردی و ایستا در زنان سالمند با افسردگی و اضطراب خفیف

اضطراب و افسردگی از مشکلات روانی و نداشتن تعادل و ثبات قامتی از مشکلات جسمانی شایع سلامت سالمندان است که می‌تواند بر سایر ابعاد سلامت آنها تاثیر بگذارد. هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین اثربخشی تمرینات ذهن‌آگاهی و بازخورد زیستیآرام‌سازی بر اضطراب، افسردگی و تعادل ایستا و عملکردی زنان سالمند با افسردگی و اضطراب خفیف بود. پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمونپس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش همه زنان سالمند سرای سالمندی منطقه 1 تهران در سال 1397 بودند که از میان آنها 30 نفر (75-65 سال) به شیوه نمونه‌گیری هدفمند و با توجه به معیاری واجدالشرایطی مطالعه انتخاب شدند و بر اساس نمره پیش‌آزمون افسردگی به سه گروه همگن 10 نفری ذهن‌آگاهی، بازخورد زیستیآرام‌سازی و کنترل تقسیم شدند. از پرسشنامه اضطراب بک و پرسشنامه افسردگی بک در سالمندان ایرانی و آزمون‌های تعادل قبل و بعد از اعمال مداخلات استفاده شد. گروه تمرینات ذهن‌آگاهی و بازخورد زیستیآرام‌سازی در 12 جلسه 30 دقیقه­ای (3 جلسه در هفته) تمرین خود را انجام دادند. به‌ منظور تحلیل داده‌ها از آزمون آزمون تحلیل کواریانس تک متغیری در نرم‌افزار spss نسخه 22 استفاده شد. نتایج نشان داد که اضطراب، افسردگی و تعادل عملکردی در گروه‌های ذهن‌آگاهی و بازخورد زیستیآرام‌سازی، و تعادل ایستا در گروه بازخورد زیستیآرام‌سازی افزایش معناداری داشتند (p<0.05). همچنین، بین گروه ذهن‌آگاهی و کنترل، و بازخورد زیستیآرام‌سازی و کنترل در اضطراب و افسردگی تفاوت معنی‌داری وجود داشت (p<0.05). پیشنهاد می‌شود که تمرینات ذهن‌آگاهی و بازخورد زیستیآرام­سازی به‌ عنوان برنامه‌ای مکمل برای بهبود تعادل و عوامل روانی سالمندان استفاده شود.هدف از انجام تحقیق پژوهش حاضر تعیین اثربخشی تمرینات ذهن آگاهی و بازخورد زیستیآرام‌سازی بر اضطراب، افسردگی و تعادل ایستا و عملکردی زنان سالمند با افسردگی و اضطراب خفیف بود. پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون، همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش همه زنان سالمند سرای سالمندی منطقه 1 تهران در سال 1397 بود. 30 سالمند زن (75-65 سال) ساکن منطقه یک تهران به شیوه نمونه‌گیری در دسترس و هدفمند و با توجه به معیاری ورود مطالعه انتخاب شدند و بر اساس نمره پیش‌آزمون به سه گروه همگن 10 نفری ذهن آگاهی، بازخورد زیستیآرام‌سازی و کنترل تقسیم شدند. برای اندازه‌گیری اضطراب سالمندان از پرسشنامه اضطراب بک و برای افسردگی از پرسشنامه افسردگی بک در سالمندان ایرانی و آزمون‌های تعادل قبل از اعمال مداخلات استفاده شد. تعداد جلسات تمرینات مداخله‌ای 12 جلسه بود. گروه تمرینات ذهن آگاهی و گروه تمرینات بازخورد زیستیآرام‌سازی در هر جلسه 30 دقیقه تمرین موردنظر گروه خود را انجام می‌دادند. پس از اعمال مداخلات تمرینی پس‌آزمون گرفته شد. از آزمون تحلیل واریانس یک‌راهه ، آزمون تی همبسته و آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر 3(گروه)*2(زمان) استفاده شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss نسخه 22 و مقدار خطای (0/05>p) استفاده شد. اضطراب، افسردگی و تعادل عملکردی در گروه‌های ذهن آگاهی و بازخورد زیستیآرام‌سازی بهبود معناداری داشت و تعادل ایستا در گروه بازخورد زیستیآرام‌سازی افزایش معناداری داشت. بین گروه ذهن آگاهی و کنترل، و بازخورد زیستیآرام‌سازی و کنترل در اضطراب و افسردگی تفاوت معنی‌داری وجود داشت. پیشنهاد می‌شود که تمرینات ذهن آگاهی و بیوفیدبکآرامسازی را به‌عنوان برنامه‌ای مکمل برای بهبود تعادل و عوامل روانی سالمندان استفاده کرد.