ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامه خاطره‌پردازی سالمندان

بر اساس ادبیات پژوهشی سالمندان، مرور خاطرات در این افراد از متغیرهای بسیار مهم است. با این حال فقدان یک ابزار مناسب در ایران جهت سنجش میزان و نوع خاطره پردازی سالمندان به چشم می خورد. بنابراین هدف این مطالعه، ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامه خاطره پردازی سالمند بر اساس مدل وات و وانگ (1991) بود. مطالعه حاضر از نظر هدف، یک مطالعه «تحقیق و توسعه» و از نظر روش اجرا، از نوع توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش شامل سالمندان بالای 60 سال شهرهای همدان، کرمانشاه، اراک، رشت، سمنان، ارومیه، آبادان، تهران و کرمان بودند که از میان آنها 436 نفر (226 مرد و 210 زن) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسش‌نامه 48 گویه ای خاطره پردازی سالمندان پاسخ دادند. نتایج تحلیل داده ها در نرم افزار spss نسخه 23 نشان داد، پایایی درونی بر حسب آلفای کرونباخ برای کلیه گویه ها 0.904 و برای زیرمقیاس های روایتیانتقالی، وسواسی، انسجامی، آمادگی برای مرگ، و گریزی به ترتیب 0.904، 0.826، 0.795، 0.812 و 0.774 بود. به منظور بررسی ساختار عاملی پرسش‌نامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به شیوه چرخش وریماکس استفاده شد که نتایج نشان داد 18 گویه از پرسش‌نامه از بار عاملی قابل قبولی در هیچ یک از زیرمقیاس ها برخوردار نبودند و 30 گویه در قالب پنج عامل در پرسش‌نامه جهت سنجش خاطره پردازی وجود دارد که به ترتیب عبارتند از خاطره پردازی روایتیانتقالی (8 گویه)، وسواسی (6 گویه)، انسجامی (7 گویه)، آمادگی برای مرگ (5 گویه) و گریزی (4 گویه). همچنین زیرمقیاس خاطره پردازی ابزاری و حفظ صمیمیت از مقیاس حذف شدند. بنابراین کاربست پرسش‌نامه 30 گویه ای خاطره پردازی سالمندان در مطالعات آینده و بررسی رابطه میزان و نوع خاطره پردازی با دیگر متغیرهای مهم سالمندان می تواند باب جدیدی در حوزه مطالعات سالمند در ایران باز نماید.

The Construction and Validation of the Elderly Reminiscence Questionnaire

Reminiscence appears to be a crucial variable in the elderly, according elderly related literature. However, there is seen to be a lack of a suitable tool to assess the rate and kind of reminiscence in the aged people in Iran. Therefore, the current study was to construct and validate an elderly reminiscence questionnaire based on Watt and Wong (1991) model. This was a “research and development” study in terms of its purpose and a descriptive one in terms of its kind. The statistical population contained the whole aged individuals up to 60 years old residing in Hamedan, Kermanshah, Arak, Rasht, Semnan, Urmia, Abadan, Tehran and Kerman, among whom selected using convenience sampling were 436 (226 male & 210 female) who filled out a 48item elderly reminiscence questionnaire. Having been analysed using SPSS23, results indicated that the internal consistency (Cronbach’s Alphacoefficient) was 0.904 for whole items and were 0.904, 0.826, 0.795, 0.812, and 0.774 for narrativetransmissive, obsessive, integrative, death preparation, and escapist subscales respectively. The factor structure of the questionnaire was analysed using Exploratory Factor Analysis with Varimax Rotation. Results indicated that 18 items in questionnaire don’t exhibit acceptable loading on any component and there were found 30 items which exhibited the highest loadings on 5 emerged components include narrativetransmissive (8 items), obsessive (6 items), integrative (7 items), death preparation (5 items), and escapist reminiscence (4 items). Besides, the instrumental and intimacy maintenance subscales were deleted from the questionnaire. Hence, it may open up a new chapter in the elderly related studies in Iran, with the utilization of 30item elderly reminiscence questionnaire in future studies and the consideration of the relationship between the rate and kind of reminiscence with other significant elderly related variables.