الگوی برآیندی اثربخشی آموزش زبان خارجی بر ارتقای سرمایۀ اجتماعی معلمان آموزش‌وپرورش استان تهران: رویکرد پدیدارشناسی تجربی

با مطالعه گزاره‌های بومی و جهانی، اهمیت سرمایه اجتماعی در حل‏وفصل چالش‏های تعلیم و تربیت در دوره پساکرونا رخ می‏نماید. در بیشتر این نوشتار‏ها بر نقش فزاینده و کاهنده سرمایه اجتماعی بر جامعه آموزشی صحه گذاشته شده است. نگاره پیش ‏رو از زاویه‏ای نو به این پدیده نگریسته و در پی واکاوی اثر آموزش زبان بر ارتقای سرمایه اجتماعی معلمان برآمده است. در این راه، همراه با پارادایم تفسیری و استراتژی‏های تحقیق کیفی، با تکیه بر روش پدیدارشناسی تجربی (ون ‏مانن)، به دنبال درک عمیق و ساختاری از اثر فزاینده آموزش زبان خارجی بر سرمایه اجتماعی معلمان بودیم. فرض بر آن بود که معلمان در اثر برخورداری از درون‏مایه‏های (دانشی، مهارتی، و نگرشیِ) یادگیری زبان خارجی‌ از مجموعه مولفه‏های در دسترس‌ در ارتقای سرمایه اجتماعی خود و مخاطبان بهره می‏گیرند. برای گرد‏آوری داده‏ها، یازده نفر از معلمان شاغل در استان تهران برگزیده شدند و در پاسخ به پرسشنامه و حضور در مصاحبه نیمه‏ ساختاریافته مشارکت کردند. به منظور اعتبارسنجی داده‏ها، با نمونه‏گیری هدفمند، از نظر 9 استاد صاحب‌ نظر در امر تربیت معلم، برای تحصیل اشباع نظری، بهره گرفتیم. سپس، داده‏های گرد‏آوری‏شده مکتوب، کدگذاری، و تحلیل شد. ناظر بر تحلیل داده‏ها، «الگوی برآیندی اثربخشی آموزش زبان خارجی بر ارتقای سرمایه اجتماعی معلمان» در سه مقوله اثرپذیری دایره فردی، اثرپذیری دایره گروهی‌ سازمانی، و اثرپذیری دایره اجتماعی و فراسازمانی همراه با 18 موضوع اصلی و مجموع 57 موضوع فرعی به ‏دست آمد. بر اساس برآیند تحلیل، آثار مستقیم و غیرمستقیم آموزش و یادگیری زبان خارجی بر تقویت سرمایه اجتماعی معلمان در پنج قلمرو: 1. ارتقای مشارکت علمی و فرهنگی؛ 2. توسعه شبکه اجتماعی؛ 3. تقویت احساس امنیت فردی و گروهی و ملی؛ 4. خودگامی در توانمندسازی و ارتقای هویت فردی و حرفه‏ای؛ و 5. ارتقای سطح آگاهی و شناخت میان‏فرهنگی و فراملی پدیدار شد. بر اساس تجربه به‏دست‌آمده، پیشنهاد می‏شود برای جبران چالش‏های آموزش در دوره همه‏گیری‌ به‏ویژه در حوزه‏های آموزش نومعلمان و آموزش ضمن خدمت‌ آموزه‏ها و ملاحظات آموزش زبان خارجی ناظر بر تقویت و ارتقای سطح سرمایه اجتماعی معلمان دیده شود و در سطوح برنامه‏ریزی، سیاست‏گذاری، و تحول برنامه درسی نیز لحاظ شود.

the effect of foreign language teaching on the promotion of public education teachers’ social capital: an empirical phenomenological approach

recent local and global studies unanimously recognize the significance of social capital in resolving the challenges of public education in postpandemic era. the majority of these studies confirm the increasing and decreasing effect of social capital on the educational community. the present paper has looked at this phenomenon from a new perspective and has sought to investigate the effect of language teaching on the promotion of social capital. to this end, adopting a phenomenological approach, we sought an indepth and critical understanding of the positive effect of foreign language teaching on the development of iranian teachers’ social capital. the premise was that teachers would use their foreign language learning knowledge, skills, and attitudes – from among the available factors – to improve their and their audiences’ social capital. to collect data, eleven public school teachers serving in the staterun schools of tehran participated in responding to the questionnaires and attending a semistructured interview. to validate the data, 9 expert professors in the field of teacher training were selected through purposive sampling, whose ideas were sought up to the theoretical saturation level. then, the collected data were transcribed, coded, and analyzed. as a result of the data analysis, “the overall model of the effectiveness of teaching foreign languages on the improvement of teachers’ social capital” emerged in the form of the three categories of individual effect, grouporganizational effect, and social and supraorganizational effect, along with 18 main themes and 57 subthemes. based on the results of the analysis, the direct and indirect effects of foreign language teaching and learning on strengthening the social capital of teachers appeared in five arenas, namely promoting scientific and cultural participation; developing social network; promoting the sense of individual, collective, and national security; adopting selfinitiation in empowerment and promotion of individualprofessional identity; and promoting the intercultural and transnational awareness. based on the attained results, it is suggested that the teachings and concerns of foreign language teaching related to the enhancement and improvement of teachers’ social capital should be observed in order to compensate for the challenges of education during the pandemic – especially in training new teachers and inservice training courses. moreover, these teachings and concerns need to be regarded in planning, policymaking, and evolution of the curriculum.