سرمایه اجتماعی به مثابه راهبرد تحقق تاب‌آوری سازمانی برای بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط پژوهشی با رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد

اگر بپذیریم سازمان یک سیستم باز است و باید تکانه‌های درونی و بیرونی را مدیریت کند، در واقع پذیرفته‌ایم که سازمان باید تاب‌آور باشد. اما معمولاً موانعی در راه تحقق این مفهوم وجود دارد. هدف از پژوهش حاضر شناخت فرایند شکل‌گیری تاب‌آوری در سازمان‌های کوچک و متوسط بود و بر مبنای فلسفی‌ تفسیری، جهت‌گیری بنیادی، روش کیفی، و استراتژی نظریه‌پردازی داده‌بنیاد صورت گرفت. جامعه آماری مدیران و کارکنان شرکت‌های کوچک و متوسط فعال در صنعت دارو و نمونه آماری 45 نفر از این بین بودند. 88 درصد از جامعه نمونه تحصیلات دانشگاهی و 51 درصد تحصیلات تکمیلی داشتند. همچنین 88 درصد تجربه کاری بیش از پنج سال داشتند. نتایج پژوهش نشان داد فقدان انسجام سازمانی، به مثابه علت اصلی، بستری است که در آن تکانه‏ها به صورت مداوم جهت سازمان را تغییر می‌دهند و آن را از مسیر اصلی خود خارج می‏کنند. این مفهوم در پژوهش حاضر «آسیب‌پذیری» نام‌گذاری شد. در واقع، علت اصلی آسیب‌پذیری سازمان فقدان انسجام است که نمود آن را می‌توان در تنش‌های سازمانی، بهره‌وری پایین، و از دست دادن فرصت‌های رشد مشاهده کرد. راهکار برون‌رفت از آسیب‌پذیری نیز سرمایه اجتماعی تعیین شد. چون تهدیدهای مستمری درون و بیرون از سازمان وجود دارد که باید برای رسیدن به تاب‌آوری آن‌ها را رصد و مدیریت کرد. پس از طی کردن این مراحل، در صورتی که سرمایه اجتماعی به‌خوبی ایجاد و تقویت شود و عوامل مداخله‌گر، مانند کیفیت ارتباطات، بر آن تاثیر منفی نگذارد، می‌توان امیدوار بود که سازمان به آرامش برسد که در اصطلاح «تاب‌آوری» نامیده می‌شود.

Social Capital as a Strategy to Achieve Organizational Resilience for Small and Medium Enterprises: A Grounded Theory Approach

If we deem that the organization is an open system and must manage internal and external shocks, we in fact believe that the organization should be resilient; however, there are usually obstacles to achieving this concept. The aim of the present study is to identify the process of the formation of resilience in small and medium organizations through interpretive philosophy, fundamental orientation, qualitative method, and grounded theory approach. The statistical population was comprised of the managers and employees of small and medium companies active in the pharmaceutical industry and the statistical sample was made up of 45 of them. Eighty eight percent of the sample had university education and 51% had postgraduate education. Also, 88% had more than 5 years of work experience. The results showed that the lack of organizational cohesion is the main cause of the creation of a context in which impulses constantly change the direction of the organization and take it out of its original direction. In the present study, this was called vulnerability. In fact, the main reason for the vulnerability of the organization is the lack of cohesion, which can be seen in organizational stress, low productivity, and the loss of growth opportunities. The way out of vulnerability was found to be social capital, because there are ongoing risks inside and outside the organization that must be monitored and managed to achieve resilience. After going through these steps, if social capital is well established and strengthened and intervening factors such as the quality of communication do not negatively affect it, it can be hoped that the organization has reached some kind of depth and tranquility, which is called resilience.