بررسی ادبیات غنایی در فرش های تصویری دوره قاجار (مطالعه موردی: داستان های بهرام گور)

قالی‌های تصویری، گروه نسبتاً بزرگی از قالی‌های دوره قاجار را تشکیل می‌دهند. در این میان تعداد قابل‌توجهی از آن‌ها تصویرگر ادبیات غنی ایران هستند؛ دسته گسترده‌ای از قالی‌های تصویری قاجار این مفهوم را با بهره‌گیری از خط نگاره‌ها، تجلی بخشیده‌اند. این مقاله ضمن معرفی عوامل زمینه‌ساز و موثر بر روند تصویرگری در قالی‌های قاجار، به معرفی و بررسی دسته‌ای از قالی‌های تصویری با مضامین و موضوعات ادبی که اختصاص به داستان‌های بهرام گور دارد، می‌پردازد. در این راستا ارتباط بین مضامین کتیبه‌ها با چگونگی تصویرگری، منبع الهام گیری و اهمیت موضوع داستان‌های مربوط به بهرام، مسئله پژوهش بوده و پاسخ‌دهی و ریشه‌یابی موارد نامبرده، از اهداف این مقاله است. طی مطالعات انجام‌گرفته، این داستان‌ها به جهت اهمیت موضوعی و جایگاه ویژه در آن مقطع تاریخی بازتابی از اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوران مذکور در ایران‌اند. رویکرد نگارندگان به موضوع تاریخی – توصیفی و گردآوری مطالب و تصاویر به شیوه کتابخانه‌ای بوده است. اطلاعات به‌دست‌آمده به شیوه کیفی تحلیل‌شده‌اند.

The study of lyric poetry in Qajar pictorial carpets(Case study: stories of Bahram Gūr)

Pictorial carpets form a relatively large part of Qajar carpets and significant numbers of them illustrate rich Persian poetry and literature. By using inscriptions, this concept had been manifested in many of Qajar pictorial rugs. This paper aims to introduce underlying and effective factors in process of illustration in Qajar carpets and to study a class of pictorial carpets which include the poetic themes related to stories of Bahram Gūr. In this regard the main question of this research is the relations between the themes of inscriptions, illustrations’ style, source of inspiration and the importance of subject matter (stories of Bahram Gūr). The main purpose of this research is to answer and investigate the above mentioned points. The conducted studies indicate that due to special status and thematic importance of these stories in that particular era, they reflect political, social and cultural situation of that time. The authors have a historicaldescriptive approach to this subject. Moreover, the data has been collected by librarybased method and the research method is descriptive –analytical one.