نگاهی به وجه اساطیری - آئینی شیر و گاو در دو نسخه از کلیله و دمنه (دوره ایلخانی و تیموری)

اساطیر در ایران باستان همیشه یادآور معانی گوناگون بوده اند و در این میان، برخی از این اسطوره ها هم چون شیر و گاودر باور ایرانیان، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و مردم ایران زمین از آن‌ها به نیکی یاد کرده‌اند.هدف از نگارش این مقاله،توجه به جایگاه ویژه این اساطیردر مصورسازی نسخ خطی کلیله‌ودمنه و تاثیر آن‌هابر هنر نگارگری است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال اساسی است که اساطیر شیر و گاو در ایران باستان چه تاثیری بر نگاره‌های شیر و گاو در نسخه‌های کلیله‌ودمنه داشته‌اند؟ روش تحقیق این مقاله، توصیفی تحلیلی و جمع‌آوری منابع و مدارک آن کتابخانه‌ای است. یافته‌ها و نتایج تحقیق نشانگر این است که اساطیر از دوره‌های باستان نقش بسزایی در خلق آثار هنری داشته و هنرمندان در دوره‌های اسلامی در بسیاری از هنرها و خصوصاً هنر شاخص نگارگری ایرانی از آن‌ها بهره جسته‌اند.به‌طوری‌که می‌توان وجوه اساطیری –آئینی نگاره‌های شیر وگاو را درنسخه‌های کلیله‌ودمنه به‌ وضوح مشاهده نمود و به تعمیم، تعبیر و رمزگشایی معانی آن پرداخت.

The study of mythological and ritualistic Aspects of lion and bull in two manuscripts of Kalila and Dimna (Ilkhanid and Timurid eras)

Abstract Mythology in ancient Iran has always brought different meanings however some of these myths such as lion and bull have a special position in beliefs of Iranians and they were well remembered by people of this land. The purpose of this paper is to study the specific position of these myths in illustrations of Kalila and Dimna manuscripts and their influences on miniature painting. This research attempts to provide some answers to this main question: what are the influences of lion and bull in ancient Iran on illustrations of lion and bull in Kalila and Dimna manuscripts? For this research, descriptiveanalytical research method and librarybased documents have been applied. The results of this research indicate that from ancient times, mythology had a significant role in creation of art works and artists of Islamic periods used these motifs in different arts especially in Iranian miniature painting. In fact mythological and ritualistic aspects of lion and bull can be observed clearly in illustrations of Kalila and Dimna manuscripts and therefore the meanings of these motifs can be generalized, interpreted and decoded.