ازاره، محافظی زیبا بر دیوارهای گذشته

ازاره یا روکش حفاظتی دیوار به حاشیه تزیینی از کف اتاق تا ارتفاع یک متری گفته میشود. این عنصر تزیینی و ساختمانی در بیشتر بناهای تاریخی ایران دیده میشود و گونههای مختلف آن با سبک معماری و عناصر تزیینی متداول در هر دوره هماهنگ است. ازاره علاوهبر جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل بنا، برای زیباسازی بنا نیز بهکار میرفت. امروزه قرنیز جایگزین ازارههای قدیمی شده است. قرنیزها بهشکل سنگهای تزیینی، یا در نمای بیرونی و یا بهصورت نوار باریکی از سنگ، چوب و یا هر جنس مقاوم دیگر در داخل بنا مشاهده میشوند.در این مقاله، ضمن معرفی ازاره و سیر تحول آن، به امکان استفاده مجدد از این عنصر تزیینی- ساختمانی برای هویت دادن به بناهای کنونی با توجه به جنبه هنری- فرهنگی آن، توجه کردهایم. ویژگی ازاره و انواع آن در دورههای مختلف، علت جایگزینی آن با قرنیز و کمتوجهی به جنبه فرهنگی- هنری آن، ازجمله سوالات مطرح بهشمار میروند. این تحقیق را با روش میدانی و استفاده از مطالعات کتابخانهای و جستوجو در پایگاههای اطلاعرسانی معتبر انجام دادهایم و جامعه آماری شامل نمونه هایی از هریک از انواع ازاره های استفادهشده در معماری ایران است.نتیجه بررسی نشاندهنده حذف تدریجی ازاره از بنا و جایگزینی قرنیز بهدلیل عدم نیاز به کاربرد ضدرطوبتی و داشتن صرفه اقتصادی است؛ درحالی که با بهرهگیری از توان بالقوه صنایع دستی در ایران، میتوانیم جنبه زیبایی- فرهنگی ازاره را در طراحی جدید، حتی به شکل قرنیز، زنده نگه داریم.