اسطوره‌کاوی عشق در « به یت خه ج و سیامه ند» از موکریان

در اولین قدم اسطوره یک روایت و داستان به نظر می‌رسد؛ اما اساطیر حامل راه و روش، اندیشه و پیام‌های نهفته در لابه‌لای روایت‌اند. حقایق نهفته در این روایت‌ها از بسیاری جهات الگو و روشی بر پایۀ فرهنگ دیرینۀ ما، برای زندگی در جامعۀ امروز ارائه می‌دهند. فرهنگ غالب و مسلط غرب بر جهان، الگوهای جدید عشق را منتشر می‌کند و جایگاه عشق را تنزل بخشیده به لذت جسمانی منتهی می‌کند. این امر باعث بحران روابط انسانی در جامعه شده است. به همین جهت واکاوی الگوهای عشق در فرهنگ گذشته امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. در فرهنگ شفاهی مردمان موکریان، منظومه‌های داستانی و توصیفی وجود دارد که بیت خوانده می‌شود. بیت‌ها را خوش‌خوانان موکری تنها با آواز و بدون استفاده از هیچ ساز موسیقی به شکل ملحون روایت می‌کنند. یکی از معروف‌ترین آنها بیت خدیجه و سیامند است که داستانی عاشقانه و تراژیک بین دو عموزاده را روایت می‌کند. به‌منظور بررسی و شناسایی الگوی عشق در فرهنگ کهن مردمان موکریان، شیوه و نحوۀ رابطۀ عشق میان خدیجه و سیامند موضوع اصلی این پژوهش قرار گرفت. در واقع باید گفت که اسطوره‌کاوی عشق، درک صحیح و خوانشی نو از (به یت خه ج و سیا مه ند) در موکریان به مخاطب داده و یکی از الگوهای عشق را در این فرهنگ برای مخاطب روشن‌ کرده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که آیا عشق در روایت مدنظر دارای ساختار مشخص است، آیا نمونۀ این ساختار در سایر اساطیر ایران و دیگر ملل مشاهده می‌شود. نتیجه نشان داد که ساختار عشق در این روایت، هدفمند طراحی شده و قابل شناسایی است. همچنین مشابه این ساختار در سایر اساطیر ملل دیگر مشاهده می‌شود. این پژوهش به روش توصیفی‌تحلیلی، گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، میدانی، همچنین شبکۀ جهانی اطلاع‌رسانی (اینترنت) صورت گرفته است.