سامانۀ محصول - خدمت؛ از مفاهیم اولیه تا فرایند طراحی

چند دهه است که طراحی خدمات به حوزۀ طراحی صنعتی معرفی ‌شده است و به‌علت درجۀ اهمیت و مزایای ترکیب محصولات و خدمات در پاسخ به نیازها و ارزش‌های کاربران و همچنین بهبود جایگاه اقتصادی شرکت‌ها، تقریباً از دهۀ 1990 میلادی، بر طراحی و کاربرد سامانه‌های محصول – خدمت تاکید شده است و پژوهش‌های متعددی به‌منظور شفافیت مفاهیم مرتبط و ارائۀ فرایند طراحی، انجام پذیرفته است. بر این اساس در سطح آموزش دانشگاهی نیز تعداد پروژه‌ها و پایان‌نامه‌های مرتبط با طراحی خدمات و طراحی سامانه‌های محصول – خدمت افزایش یافته است؛ اما متاسفانه به‌علت ناکافی‌بودن اطلاعات دانشجویان در خصوص مبانی این حوزه و فرایندهای مناسب و کاربردی، مشکلات زیادی در روند انجام و نتایج آنها مشاهده می‌شود. لذا هدف این مقاله، ارائۀ مفاهیم اولیه و کاربردی دربارۀ سامانۀ محصول خدمت و همچنین معرفی یکی از بهترین فرایندهای طراحی پی. اس. اس. به‌همراه مثال‌های کاربردی است؛ بنابراین ضمن بیان درجۀ اهمیت پی. اس. اس. در دنیای امروز، مفهوم، ویژگی‌ها و مزایای طراحی خدمات به‌عنوان عامل زمینه‌ساز توسعۀ سامانه‌های محصول خدمت تشریح شده است، سپس اجزا این سامانه، مزایا و چالش‌ها، انواع پی. اس. اس. و مفهوم یکپارچگی دو فرایند طراحی محصول و خدمت در این سامانه معرفی شده و در پایان، یکی از فرایندهای مطرح‌شده در ادبیات این حوزه که از وضوح، دقت و جامعیت بیشتری برخوردار است، به‌همراه مثال‌‌های کاربردی ارائه شده است تا بتواند در اختیار دانشجویان و طراحان قرار گیرد.