>
Fa   |   Ar   |   En
   مطالعه وبازیابی چوب چوگان با استناد بر نگاره ها و نسخ خطی دوره تیموری  
   
نویسنده غلامی هوجقان فاطمه ,سیداحمدی زاویه سید سعید ,آذرنوش آذرتاش
منبع جلوه هنر - 1396 - دوره : 9 - شماره : 2 - صفحه:63 -76
چکیده    چوگان ورزش و بازی‌ای است باستانی و منسوب به سرزمین ایران، که باوجود پیشینه‌ای دیرین، اطلاعات مکتوب اندکی پیرامون قوانین و ابزار و ادوات آن وجود دارد. چنین به نظر می‌رسد که استقبال حکمرانان تیموری از چوگان کم شده و بیشتر معطوف به بازسازی کشور باشد که با توجه به قرابت زمانی دوره تیموری با چپاول مغول در دوره ایلخانی امری منطقی است و توجه روزافزون دربار تیموری را به معماری و هنرهای وابسته به آن در تعدد آثار به‌جامانده شاهد هستیم. بنابراین فضای مناسبی برای رونق و توسعه چوگان از سوی دربار تیموری وجود نداشته و مجال پرداختن به تفریحات و یا ورزش‌های جمعی نظیر چوگان در میان درباریان تیموری (همانند آنچه در دوره صفوی شاهد هستیم) مهیا نبوده است. بااین‌وجود، به دلیل شعردوستی و ادب‌پروری شاهزادگان تیموری در این عهد با تعدد و تنوع آثار شعرا با محوریت چوگان روبرو هستیم. بر اساس یافته‌های این پژوهش در بین آثار شعرای این عهد 264 مورد چوگان و 27 مورد صولجان (معرب چوگان) یافت شد و در نگاره‌های موردپژوهش شاهد سه شکل سرِ چوب چوگان به شکل‌های «ل»، «l» و «v» با زاویۀ باز هستیم. این مقاله با طرح این پرسش که؛ سیر تحول و تطور چوب چوگان در نگاره‌های تیموری و دلایل آنچه بوده، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی ازجمله منابع اینترنتی، پیشینه و سابقه پژوهش‌های مربوط را گردآوری کرده و در مرحلهٔ بعد، با جمع‌آوری متون کهن و نگاره‌های چوگانی و سپس پالایش مجموعه به لحاظ اعتبار اسناد و داشتن تاریخ، موارد موردمطالعه را گزینش کرده است. در نهایت پس از گردآوری داده‌های حاصل، موارد مشابه و متفاوت را مورد تحلیل قرار داده است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی – تحلیلی و با بهره‌گیری از تکنیک‌های کتابخانه‌ای، مشاهده و مصاحبه انجام پذیرفته است.
کلیدواژه چوگان بازی، چوب چوگان، نگاره های چوگانی، نسخ خطی تیموری
آدرس دانشگاه هنر تهران, ایران, دانشگاه هنر تهران, گروه پژوهش هنر, ایران, دانشگاه تهران, گروه زبان و ادبیات عرب, ایران
پست الکترونیکی azartasha@yahoo.com
 
   A Study and Retrieval of Polo Stick Based in Timurid Era Miniatures and Manuscripts  
   
Authors Azarnoush Azartash ,Seyed Ahmadi Zavieh Seyed Saeed ,gholami houjeghan fatemeh
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved